Key Points
- Cultural etiquettes have been observed by First Australians for thousands of years.
- Aboriginal Elders are respected community members who possess and can share deep cultural knowledge.
- Don't be afraid to ask questions about protocols, as long as you are respectful.
- Using appropriate and sensitive language is a simple way to show respect.
ဌာနေတိုင်းရင်းသား ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ ပရိုတိုကောများသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ လုပ်ငန်းခွင်နှင့် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ ဆက်ဆံရေးကို ပုံဖော်ပေးသည့် ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ အခြေခံမူများပေါ်တွင် အခြေခံပါသည်။
၎င်းတို့သည် သြစတြေးလျ၏ ပထမဆုံးလူမျိုးများဖြစ်သောကြောင့် ဤဆက်ဆံရေးကို ပြုစုပျိုး ထောင်ရန် အရေးကြီးပါသည်။ သူတို့သည် မြေယာနှင့်ပတ်သက်သော ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်မှုရှိပြီး ကျွန်ုပ်တို့၏ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဂရုစိုက်ခြင်းအကြောင်း သင်ပေးနိုင်သည်။
Caroline Hughes သည် ACT နှင့် ဒေသ၏ Ngunnawal အကြီးအကဲတစ်ဦးဖြစ်သည်။ Aboriginal Elder အနေဖြင့် သူမ၏ နက်နဲသော ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အသိပညာအတွက် လေးစားမှု ခံရပါသည်။
“ကျွန်ုပ်တို့မှာ ယုံကြည်ချက်စနစ်နဲ့ ယဉ်ကျေးမှုကျင့်ဝတ်တွေ ရှိတယ်... အဲဒါဟာ ခေတ်သစ် သြစတြေးလျမှာ ဒီနေ့ခေတ် ကျွန်မတို့ဘဝရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်နေတုန်းပါပဲ” ဟု သူက ဆိုသည်။
ယဉ်ကျေးမှုပရိုတိုကောများကို လေ့လာခြင်းဖြင့် First Nations နှင့် ၎င်းတို့၏ရှေးဟောင်းအလေ့ အထများနှင့် ကွဲလွဲမှုမရှိသော ဆက်စပ်မှုကို ကျွန်ုပ်တို့အသိအမှတ်ပြုပါသည်။
First Nations ယဉ်ကျေးမှု၏ ဆက်လက်ကျင့်သုံးမှုကို ပံ့ပိုးပေးသည်မှာ SBS ၏ Elder in Residence မှ Rhoda Roberts ဖြစ်သည်။
"ကျွန်ုပ်တို့သည် ရှေးဦးကာလအတွက် နှုတ်ထွက်ပုံပြင်များ၊ ပရိုတိုကောများနှင့် ထုံးတမ်းစဉ်လာ များကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါသည်။ အခြေအနေတွေ ပြုပြင်ပြောင်းလဲနေချိန်မှာတော့ ကျွန်ုပ် တို့ဟာ တည်ငြိမ်တဲ့လူများမဟုတ်သလို၊ ကျွန်ုပ်တို့ နိုင်ငံရဲ့ မြေ၊ ပင်လယ်၊ ရေလမ်း၊ ကောင်းကင် နဲ့ ကောင်းကင်ယံတို့ကို ပြုစုစောင့်ရှောက်ပေးနေတဲ့ အနှစ်သာရနှင့် ဒဿနတစ်ခုလုံးနဲ့ ခံယူချက် တစ်ခုပါ။"
Aboriginal dancers perform during the welcome to country before the friendly between AC Milan and AS Roma at Optus Stadium on May 31, 2024 in Perth, Australia. Credit: Paul Kane/Getty Images
ပထမဆုံး သြစတြေးလျနိုင်ငံသားများကို ကျွန်ုပ်တို့ မည်သို့ ရည်ညွှန်းသင့်သနည်း။
'Aboriginal' သို့မဟုတ် 'Torres Strait Islander' သည် သြစတြေးလျတစ်ဝှမ်း သင့်လျော်သည်ဟု Caroline Hughes ကဆိုသည်။
New South Wales နှင့် Victoria တို့တွင် အသုံးပြုလေ့ရှိသော 'Kori' ကဲ့သို့သော ၎င်းတို့သည် မည်သည့်နေရာမှ ရောက်ရှိလာသည်ကို ချိတ်ဆက်ခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့ကိုယ်ကို ခွဲခြားသိရှိနိုင်သည်၊ Queensland ရှိ 'Murray' နှင့် Tasmania ရှိ 'Palawa'။
“ဒါက ငါ့နိုင်ငံဆိုတော့ Ngunnawal အမျိုးသမီးလို့ ခေါ်ရတာ ပိုကြိုက်တယ်” ဟု မစ္စ Hughes က ဆိုသည်။
My Country is my language group and my tribal group, and that tells other Aboriginal people where I come from.Caroline Hughes
ထူးခြားသော ဌာနေတိုင်းရင်းသားလူမျိုး နှစ်မျိုး။
Torres Strait Islander များသည် Cape York ကျွန်းဆွယ်နှင့် Papua New Guinea အစွန်းကြားရှိ ကျွန်းများမှ ဌာနေတိုင်းရင်းသားများဖြစ်ပြီး Melanesian နွယ်ဖွားများဖြစ်သည်။
Thomas Mayo သည် Torres Strait Islander နှင့် Australia ၏ Maritime Union ၏ လက်ထောက်အမျိုးသားအတွင်းရေးမှူး ဖြစ်သည်။ ဌာနေတိုင်းရင်းသားများသည် အလွန်အမင်း မတူကွဲပြားကြသည်ဟု ၎င်းက ဆိုသည်။
“First Nations အားလုံးတွင် ယဉ်ကျေးမှုအနည်းငယ်ကွဲပြားသော်လည်း ကျွန်းသူကျွန်းသားနှင့် Aboriginal တို့၏ ယဉ်ကျေးမှုကြားတွင် ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ကွဲပြားမှုရှိပါသည်။ ကျွန်းသားများ သည် ထူးခြားသော ဌာနေတိုင်းရင်းသားများအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခံရခြင်းကို နှစ်သက်ပါသည်။”
Both the Aboriginal and Torres Strait Islander flags are flown alongside the Australian national flag Source: AAP / AAP Image/Mick Tsikas
လေးစားဖွယ်ဘာသာစကားကို အသုံးပြုခြင်း။
'ဌာနေတိုင်းရင်းသား'၊ 'Aboriginal'၊ 'Torres Strait Islander' နှင့် 'Elder' တို့သည် စာလုံးကြီးဖြင့် အချက်ပြထားသော သင့်လျော်သောနာမ်များဖြစ်သည်။ အတိုကောက်များသည် အလွန်စော်ကားမှု ဖြစ်စေသည်ဟု Caroline Hughes က ရှင်းပြသည်။
“'Aboriginal' ကို ဘယ်တော့မှ အတိုကောက် မပြောပါနဲ့။ ကျွန်ုပ်တို့သည် အတိုကောက် အခေါ် အဝေါ်မဟုတ်ပါ၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ၎င်းနှင့် ပတ်သက်၍ အလွန်ထူးခြားပြီး ကျွန်ုပ်တို့၏ နှလုံးသားကို ထိခိုက်စေမည့် ရိုင်းစိုင်းသော အသုံးအနှုန်းများရှိပါသည်။”
လူကြီးသူမတွေက ဘယ်သူတွေလဲ။
လူကြီးသူမ များသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းဝင်က လေးစားကြသော ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ အသိပညာ များကို တတ်မြောက်ထားသော သူများဖြစ် ကြသည်။ ၎င်းတို့ကို 'အန်တီ' နှင့် 'Uncle' ဟုခေါ် သည်။ ဌာနေတိုင်းရင်းသားမဟုတ်သူများ ဤအမည်များကို သုံးနိုင်သလား ဦးစွာမေးရန် သင့်လျော် ပါသည်။
Welcome to Country အခမ်းအနားများကို ရပ်ရွာလူကြီးများက မကြာခဏ ဖျော်ဖြေကြသည်။
'နိုင်ငံမှကြိုဆိုပါတယ်' ဆိုတာဘာလဲ။
Rhoda Roberts မှ 1980 ခုနှစ်များအတွင်း စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သော Welcome to Country သည် အတိတ်ကိုဂုဏ်ပြုရန်အတွက် အခမ်းအနားဖွင့်ပွဲတွင် ရိုးရာကြိုဆိုပွဲတစ်ခုဖြစ်သည်။ မိန့်ခွန်း၊ ကခုန်ခြင်း သို့မဟုတ် ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း အခမ်းအနားဖြစ်နိုင်သည်။
အလားတူ၊ 'နိုင်ငံကို အသိအမှတ်ပြုခြင်း' သည် အရေးပါသော အစည်းအဝေးများတွင် တင်ပြသည့် ကြိုဆိုရေးပရိုတိုကောဖြစ်ပြီး မည်သူမဆို လုပ်ဆောင်နိုင်သည်ဟု Rhoda Roberts က ဆိုသည်။
“အသိအမှတ်ပြုမှုဆိုတာ သင်လာရာနေရာမဟုတ်တဲ့ အရပ်မှာ သင်အလုပ်လုပ်နေတာ ဒါမှမဟုတ် နေထိုင်နေနိုင်တယ်ဆိုတာကို အသိအမှတ်ပြုခြင်းပါပဲ၊ ဒါပေမယ့် ဒါက ကောင်းပါတယ်။ မင်းက အဲဒါကို ဆက်ပြီး အသိအမှတ်ပြုပြီး အုပ်ထိန်းသူတွေနဲ့ လူကြီးသူမတွေကို ကျေးဇူးတင်ရလိမ့် မယ်။"
An Indigenous performer participates in a smoking ceremony. Source: Getty / Cameron Spencer/Getty Images
မသင့်လျော်သောဘာသာစကား။
ကလေးများအား အတင်းအကျပ် ဖယ်ရှားခြင်းမှ ဖြစ်ပေါ်လာသည့် သမိုင်းဝင် ဒဏ်ရာသည် ၎င်းတို့၏ နောက်ခံအကြောင်း မေးခွန်းများကို လူများက တုံ့ပြန်ပုံအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိကြောင်း Caroline Hughes က ပြောကြားခဲ့သည်။
“ကျွန်မတို့ရဲ့ ကလေးတွေဟာ ကျွန်မတို့ရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုမှာ ကြီးပြင်းလာတဲ့အတွက် အသားအရောင်၊ မျက်လုံးနဲ့ ဆံပင်အရောင်ဆိုးခြင်းတွေကို ရာခိုင်နှုန်းနဲ့တောင် ပြောတာက မသင့်တော်ပါဘူး။ လူဖြူ လူ့အဖွဲ့အစည်း သို့မဟုတ် ဌာနေတိုင်းရင်းသားမဟုတ်သော လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် ဤကလေးများကို ငြင်းပယ်ခဲ့သော်လည်း ဘောရစ်ဂျ်ယဉ်ကျေးမှုတွင် ၎င်းတို့သည် ဝိညာဉ်လောကမှ လက်ဆောင် များဖြစ်ပြီး၊ ကျွန်ုပ်တို့မိသားစု၊ ကျွန်ုပ်တို့၏အသိုင်းအဝိုင်းအတွက် ၎င်းတို့ကို အမြဲလက်ခံထား သည်။"
ပိုမိုသင်ယူခြင်းဖြင့် လေးစားမှုပြပါ။
ပရိုတိုကောများအကြောင်း မေးခွန်းများမေးရန် မကြောက်ပါနှင့်၊ သင်သည် စစ်မှန်ပြီး လေးစားဖွယ် ကောင်းသော နေရာမှ လာသရွေ့၊ Thomas Mayo က ဆိုသည်။
“ပြီးတော့ အရေးကြီးဆုံးက ရှင်းပြချက်ကို နားထောင်ပြီး လက်ခံပြီး လေးလေးစားစားနဲ့ ရှေ့ကို ဆက်သွားပါ။”
Mr Mayo မှ လူတိုင်း ဤနေရာတွင် ရရှိနိုင်သော Uluru Statement ကို ဘာသာစကားမျိုးစုံဖြင့် ဖတ်ပြီး ၎င်း၏ အဆိုပြုချက်များကို ထောက်ခံရန်လည်း အကြံပြုပါသည်။
SBS ၏ Elder in Residence သည် ပရိုတိုကောများသည် သင်၏လူချင်းအား အသိအမှတ်ပြုခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ မရှိမဖြစ်လိုအပ်ကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့အား သတိပေးသည်။
It’s about kindness and compassion, but at the end of the day I always say it’s just good manners.Rhoda Roberts
This content was first published in May 2022.
