نکات مهم:
- دهها خبرنگار افغان در تبعید به سر می‌برند و منتظر رسیدگی به درخواست ویزههای بشردوستانه آسترالیا هستند.
- از زمان تسلط طالبان بر افغانستان در سال ۲۰۲۱، صدها رسانه بسته شده است.
- سازمان عفو بین الملل میگوید که تنها در سال اول حکومت طالبان، بیش از ۸۰ خبرنگار به دلیل گزارش اعتراضات مسالمت آمیز دستگیر و شکنجه شدند.
گزارش دیده بان حقوق بشر نشان می‌دهد، از زمانی که طالبان کنترول افغانستان را در آگست ۲۰۲۱، به دست گرفتند، صدها رسانه بسته شده اند و هزاران کارمند رسانهها به ویژه زنان شغل خود را از دست داده اند.
محدودیت‌های طالبان بر آزادی رسانهها، بسیاری از کارمندان رسانهها را مجبور به ترک کشور کرده است.
پس از سقوط جمهوریت، حکومت آسترالیا حدود ۲۶ هزار ویزه بشردوستانه را برای افغانها اعلام کرد. تعدادی از خبرنگاران افغان می‌گویند که نزدیک به دو سال می‌شود که منتظر ارزیابی درخواست‌های خود هستند.
'تهدیدات قبل از بازگشت به قدرت'
گلاب‌زوی احمدزی حدود ۱۴ سال با رسانهها در افغانستان کار کرده است. قبل از اینکه طالبان به کابل برسند، آقای احمدزی از سوی آنها تهدید شد. با این حال، زمانی‌که طالبان وارد پایتخت شدند، او چاره ای جز فرار از کشور نداشت.
او گفت: «من در زمان جمهوریت در افغانستان از سوی طالبان تهدید شدم و وقتی آنها وارد کابل شدند دیگر احساس امنیت نمی کردم. چون قابل شناسایی بودم و بسیاری از شهروندان مرا می‌شناختند، من در خطر بودم.»
«در ابتدا اعضای خانواده من ویزه کشور پاکستان را دریافت کردند و من آنها را به این‌جا فرستادم. اما من خودم نتوانستم ویزه بگیرم. بعد از یک و نیم ماه بالاخره توانستم ویزه دریافت کنم.»
«در افغانستان، خبرنگاران از جمله افرادی هستند که نه تنها خودشان بلکه خانواده هایشان نیز در معرض خطر قرار دارند.»
«من از حکومت آسترالیا می‌خواهم که به وضعیت فعلی نگاه کند و ما را در زودترین فرصت تخلیه کند تا بتوانیم زندگی آرام و پر از امنیت در آسترالیا داشته باشیم.»
گلاب‌زوی احمدزی (سمت راست) در جریان مصاحبه با شهلا رشید، بنیانگذار پوهنتون (دانشگاه) مریم در کابل. Credit: Supplied
فرزانه ایوبی یک خبرنگار و فعال حقوق زنان است که حدود هفت سال با رسانه‌های مختلف در افغانستان کار کرده است. پس از ورود طالبان به کابل، او در افغانستان ماند تا از حقوق زنان و کارمندان رسانه‌های افغان دفاع کند. با اینکه او با تهدید مواجه شد و تصمیم گرفت تا از کشور فرار کند.
او میگوید: «من مدتی در افغانستان بودم زیرا می‌خواستم در این کشور فعال باشم و با زنان کار کنم. اما به دلیل وخامت اوضاع و محدودیت‌های موجود نتوانستم به فعالیت خود ادامه دهم و به پاکستان آمدم.»
«تقریباً یک و نیم سال از درخواست به ویزههای بشردوستانه آسترالیا می‌گذرد اما فقط شماره دوسیه خود را دریافت کرده ایم. روند بسیار کند است و ما هیچ معلومات دیگر دریافت نکرده ایم. ما همچنان منتظریم.»
فرزانه ایوبی Credit: Supplied
آقای جهانزیب در حال حاضر در پاکستان زندگی می‌کند و از حکومت آسترالیا می‌خواهد که درخواستی ویزه بشردوستانه خبرنگاران و فعالان مدنی افغان را در اولویت قرار دهد.
او میگوید:«بسیاری از روزنامه نگاران افغان بشمول من، پس از درخواستی برای ویزه بشردوستانه آسترالیا، شماره دوسیه دریافت کرده اند، اما از آن زمان تاکنون هیچ پیشرفتی صورت نگرفته است. ما از دولت آسترالیا می‌خواهیم که این روند را تسریع بخشد و همه خبرنگاران افغان را به زود ترین فرصت به آسترالیا منتقل کند.»
جهانزیب ویسا Credit: Supplied
به گفته سازمان عفو بین الملل، تنها در سال اول حکومت طالبان بیش از 80 روزنامه نگار به دلیل گزارش اعتراضات مسالمت آمیز، دستگیر و شکنجه شدند.
این سازمان در بیانیه ای کتبی به اس بی اس پشتو گفت: "سرکوب آزادی بیان توسط طالبان، مدافعین حقوق بشر و فعالان جامعه مدنی را هدف قرار داده که بسیاری از آنها در نتیجه فعالیت های حقوق بشری شان مورد آزار، تهدید، بازداشت و حتی کشته شده اند."
در حالیکه بسیاری از کارمندان رسانه های افغان در تبعید به سر می برند و منتظر حمایت کشورهای غربی مانند آسترالیا هستند. عده ای هستند که راه های خطرناکی را برای فرار از افغانستان انتخاب کرده اند و به دنبال امنیت در جای دیگری هستند.
