نکات مهم
- گزیده شدن توسط هرگونه عنکبوت سیاه بزرگ باید به عنوان یک مورد عاجل صحی در نظر گرفته شود.
- هرگونه مارگزیدگی باید به عنوان یک خطر بالقوه در نظر گرفته شود و تا زمان رسیدن آمبولانس محل گزیدگی را طوری با باید کشی ببندید که بی‌حرکت بماند.
- شما می‌توانید در هر نقطه آسترالیا، حتا مناطق دورافتاده، به کمک‌های صحی عاجل دسترسی داشته باشید.
آسترالیا به داشتن جانوران سمی/زهری شهرت ترسناکی دارد. اما دارن رابرتس، مدیر صحی 'مرکز اطلاعات سموم' نیوساوت‌ولز، می‌گوید وقتی صحبت از حشرات می‌شود، فقط یک گونه وجود دارد که باید از آن بترسیم.
«و آن عنکبوت تارقیفی (funnel-web) است. اگرچه گپ‌های زیادی در مورد زهری بودن حشرات پشت‌سرخ/قرمز وجود دارند، آن‌ها می‌توانند باعث ناخوشی شما شوند، [اما] احتمال مرگ یا حتا مسمومیت شدیدی که نیاز به بستری شدن در شفاخانه داشته باشد، بسیار کم است. همه عنکبوت‌های دیگر در آسترالیا به طور کلی کم‌سمی یا غیرسمی در نظر گرفته می‌شوند.»
تحقیقات نگرانی‌های قبلی در مورد نیش عنکبوت‌های پشت‌سرخ/قرمز را رد کرده است. اگرچه آن‌ها سمی هستند، اثرات ناشی از نیش آن‌ها طی ساعت‌ها بروز می‌یابند و نیازی به درمان صحی ندارند، مگر این‌که نشانه‌های عفونت ظاهر شوند یا علایم آن تشدید شوند. Credit: Getty Images/Jenny Dettrick
از میان ۱۷۲ گونه مار در آسترالیا، حدود ۱۰۰ نوع آن‌ها زهری هستند، اماممکن است زخمی کشنده به انسان وارد کنند. نشان می‌دهند که سالانه به طور متوسط دو نفر از اثر نیش مار می‌میرند.
داکتر رابرتس می‌گوید: «ما می‌دانیم که مارها در سراسر آسترالیا یافت می‌شوند، از جمله محل زندگی ما، و بنابراین احتمال دارد که ما با آن‌ها رودررو شویم. اما خوشبختانه مارگزیدگی مشکل‌برانگیز نسبتاً نادر است.»
جیانی هاجسون، یک مارگیر حرفه‌ای، می‌گوید ۹۰ درصد از تماس‌هایی که دریافت می‌کند، برای بیرون آوردن مار از حیاط خانه است. او می‌افزاید: «مارها دلیل بسیار کمی برای داخل شدن به خانه‌های مردم دارند.» Credit: Getty Images/Andrew Balcombe / EyeEm
کمک‌های اولیه برای عنکبوت‌گزیدگی
در حالی که بیشتر عنکبوت‌گزیدگی‌ها در آسترالیا آسیب کمی به همراه دارند، مهم است بدانید که در صورت گزیده شدن خود شما یا شخصی دیگر چه باید بکنید.
داکتر رابرتس می‌گوید، توصیه برای هرگونه عنکبوت‌گزیدگی، به غیر از تارقیفی، این است که «آن ناحیه را با مقداری ضدعفونی‌کننده بشویید، دوباره بررسی کنید که [واکسین] تتانوس (کزاز) شما به‌روز است، و در غیر این صورت، فقط باید مراقب باشید و منتظر بمانید.»
در صورت بروز علایم بیشتر یا نشانه‌های عفونت، به طبیب مراجعه کنید.
داشتن درد موضعی پس از نیش خوردن از عنکبوت یک امر معمولی است. قرار دادن یک کمپرس سرد یا کیسه یخ (پیچیده شده در یک پارچه پاک) بر روی محل گزیدگی برای مدت ۱۵ دقیقه می‌تواند به تسکین درد کمک کند.
دکتر رابرتس می‌گوید، نیش عنکبوت (غیر از تارقیفی) می‌تواند آنقدر ظریف باشد که مردم تا دیروقت آن را احساس نکنند. Credit: Getty Images/Stefania Pelfini, La Waziya Photography
هرگونه نیش عنکبوت‌های سیاه بزرگ یا مشکوک تارقیفی را یک مورد عاجل صحی در نظر بگیرید و بلافاصله با آمبولانس تماس بگیرید.
نیش عنکبوت تارقیفی به مواردی مانند بی‌حسی در اطراف دهان، احتمالاً حالت تهوع و استفراغ، درد شکم یا قفسه سینه منجر می‌شود.داکتر شان فرانسیس، طبیب خدمات سلطنتی طبیبان پروازی کوینزلند
عنکبوت‌های تارقیفی در اطراف سیدنی و سواحل شرقی یافت می‌شوند. سایر عنکبوت‌های سیاه بزرگ در سراسر آسترالیا یافت می‌شوند. Credit: Getty Images/Image Created by James van den Broek
- «یک باند کشی فشار را بر اطراف محل گزیدگی و سپس بالا و پایین آن بپیچانید.
- شخص گزیده شده باید تا رسیدن آمبولانس به صورت بی‌حرکت دراز بکشد.
- مانع راه رفتن شخص شوید، زیرا ممکن است سرعت انتشار زهر به بدن را افزایش دهد.»
همچنین تا رسیدن آمبولانس، سعی کنید اندام گزیده شده را محکم ببندید تا بی‌حرکت بماند.
یک باند کشی که بتواند اندام گزیده شده را بی‌حرکت نگه دارد، نه یک شریان‌بند، برای جلوگیری از انتشار سم به بدن در موارد گزیدن عنکبوت تارقیفی و همچنین مارگزیدگی سمی استفاده می‌شود. Credit: Getty Images/Lisa Maree Williams / Stringer
با عنکبوت یا مارگزیدگی در مناطق دورافتاده چه کنیم؟
شان فرانسیس، یکی از داکتران شعبه کوینزلند 'خدمات سلطنتی طبیبان پروازی' (Royal Flying Doctor Service) است. این سازمان غیرانتفاعی خدمات حمل‌ونقل طبی هوایی، مراقبت‌های صحی و خدمات اضطراری ۲۴ ساعته به جوامع روستایی و دورافتاده آسترالیا ارائه می‌دهد.
داکتر فرانسیس می‌گوید، عنکبوت‌گزیدگی در مناطق دورافتاده شایع است و اغلب نوع عنکبوت عامل نیز مشخص نیست.
در ابتدا، مقداری درد در محل گزیدگی وجود دارد، مقداری سرخی و تورم که خیلی ویژه نوع خاصی از عنکبوت‌‌ها نیست.داکتر شان فرانسیس، طبیب خدمات سلطنتی طبیبان پروازی کوینزلند
داکتر فرانسیس توضیح می‌دهد، بروز علایم سیستمیک، نشان‌دهنده مسمومیت است و می‌تواند منجر دخالت طبی و انتقال هوایی بیمار به شفاخانه شود.
او می‌گوید: «وقتی فراتر از درد چیزی وجود داشته باشد، ما بیشتر نگران می‌شویم و این معمولاً می‌تواند از عرق کردن شروع شود. به عنوان مثال، نیش تارقیفی به بی‌حسی اطراف دهان، احتمالاً حالت تهوع و استفراغ، درد شکم یا قفسه سینه منجر می‌شود.»
او تاکید می‌کند: «این دکمه آغاز مداخله طبی و سپس تشدید مراقبت‌ها می‌باشد، در مقایسه با نیش مار، که حتی در غیاب آن علایم، بیمار را به مراقبت‌های قطعی منتقل می‌کنیم.»
در مناطق دورافتاده، همه تماس‌های اضطراری برای مارگزیدگی، به عنوان مسمومیت مشکوک در نظر گرفته می‌شوند. Credit: Getty Images/kristianbell
کمک‌های اولیه برای مارگزیدگی
برخی از مارگزیدگی‌ها خشک هستند، یعنی مار ضربه را می‌زند، اما زهر ترشح نمی‌شود.
اما داکتر فرانسیس هشدار می‌دهد که تصور غیرزهری بودن نیش مار می‌تواند خطرناک باشد. تمام موارد قطعی و مشکوک مارگزیدگی باید به عنوان یک خطر بالقوه در نظر گرفته شوند.
داکتر فرانسیس نکات ضروری زیر را در مورد مارگزیدگی توصیه می‌کند:
- محل نیش و اطراف آن را با باند کشی ببندید
- اندام گزیده شده را در صورت امکان طوری ببندید که بی‌حرکت بماند
- به شماره سه صفر (۰۰۰) زنگ بزنید.
جیانی هاجسون، یک مارگیر حرفه‌ای، می‌گوید که حتی نیش مار غیرسمی می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند.
او می‌گوید: «ممکن است حیوانات خانگی با آن‌ها تعامل داشته باشند؛ ممکن است کودکان توسط آن‌ها گزیده شوند. آن‌ها غیرسمی هستند اما می‌توانند باکتریا داشته باشند.»
نبایدهای رویارویی با مار
مارها به احتمال زیاد حمله نمی‌کنند، مگر این‌که احساس خطر یا ترس کنند. اکثر موارد مارگزیدگی زمانی رخ می‌دهند که مردم تلاش می‌کنند آن‌ها را بکشند یا زنده بگیرند.
آقای هاجسون خاطرنشان می‌کند، این فکر که یک مار ممکن است شما را تعقیب کند، یک تصور رایج غلط است.
یک مار تنها زمانی به سمت شما می‌آید که سعی می‌کند به یک مکان امن برسد و شما بر سر راهش قرار می‌گیرید. و نیمی از اوقات آن‌ها حتا نمی‌دانند که شما آن‌جا هستید.جیانی هاجسون، مارگیر حرفه‌ای
آقای هاجسون نکات زیر را هنگام دیدن یک مار توصیه می‌کند:
- «سروصدای بلند راه نیندازید، زیرا اگر واقعاً به مار نزدیک باشید، آن را در حالت دفاعی قرار می‌دهید.
- با حرکت و دور شدن از محل حضور خود را اعلام کنید.
- اگر به طور تصادفی بالای آن ایستاده باشید، کاملاً بی‌حرکت بمانید. بگذارید حرکت کند، او به راه خود ادامه خواهد داد. هنوز اصلاً متوجه نشده است که شما آن‌جا هستید.»
در صورت گزیده شدن به کجا تماس بگیریم؟
- اگر شما عنکبوت گزیده و نمی‌دانید چه باید بکنید، به مرکز ملی اطلاعات سموم زنگ بزنید: ۲۶ ۱۱ ۱۳
- در موارد مارگزیدگی و هرگونه موارد اضطراری دیگر به شماره سه صفر (۰۰۰) زنگ بزنید.
- اگر از شفاخانه یا مراکز درمانی دور واقع شده باشید، می‌توانید به خدمات سلطنتی طبیبان پروازی آسترالیا زنگ بزنید: ۷۳۳۷ ۶۹ ۱۳۰۰
