Για πολλά και πολλούς μίλησε στο Ελληνικό Πρόγραμμα της Ραδιοφωνίας SBS ο διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο La Trobe, Γιώργος Βασιλακόπουλος, ο οποίος μαζί με την συνάδελφό του, Δρ. Τούλα Νικολακοπούλου θα "κλείσουν" τη φετινή σειρά σεμιναρίων για τα Αρχεία Δαρδάλη που διοργάνωσε το Τμήμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου La Trobe και που συντόνισε η Δρ. Σταυρούλα Νικολούδη.
Αφορμή ένα φυλλάδιο
Αφορμή για την συζήτηση με τον Δρ, Βασιλακόπουλο στάθηκε το φυλλάδιο "Ο Φοιτητής" που ανήκει στα Αρχεία Δαρδάλη και είναι μέρος του προγράμματος Νεοελληνικών.
Όπως λέει στο SBS Greek, το φυλλάδιο κυκλοφόρησε το 1980 και ήταν η χρονιά το Πανεπιστήμιο του Monash στη Μελβούρνη, πήρε την απόφαση να καταργήσει την έδρα των Ελληνικών.
"Οι φοιτητές από τα πανεπιστήμια της Μελβούρνης, του La Trobe και του Monash κινητοποιήθηκαν και για ένα χρόνο έγιναν έντονες προσπάθειες και με φοβερά έντονη πίεση προς το Πανεπιστήμιο του Monash. Και η απόφαση ανακαλέστηκε".
Μάλιστα, όπως λέει ο Δρ. Βασιλακάκος, οι φοιτητές τότε είχαν κάνει και διαμαρτυρία στην Πλατεία City Square της Μελβούρνης.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ & ΑΚΟΥΣΤΕ
Εθνικές Ταυτότητες και Ορθοδοξία: Τα πρώτα χρόνια της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης
Ήταν μια εποχή που οι φοιτητές μιλούσαν για το δικαίωμα στην γλώσσα τους, αν και γενικότερα οι Ελληνοαυστραλοί μετανάστες νεαρής ηλικίας δεν μιλούσαν πάντα για δικαιώματα.
"Οι πρώτες φωνές για τα δικαιώματα του Έλληνα μετανάστη ξεκίνησαν το 1964 όταν δημιουργείται η Νεολαία Λαμπράκη. Πρόκειται για την πρώτη ελληνοαυστραλιανή νεολαία στην Αυστραλία που μιλά σε δημόσιους χώρους για τα δικαιώματα των μεταναστών, των νεοαφιχθέντων μεταναστών, ενάντια στην επιστράτευση για το Βιετνάμ κ.ά.", λέει ο ομογενής πανεπιστημιακός.
Αναφέρεται στη σύσταση της Ελληνικής Προοδευτικής Νεολαίας Αυστραλίας, το 1976-77, που συνέχισε την εκστρατεία για τα δικαιώματα του μετανάστη ως πολίτη της Αυστραλίας.
Ωστόσο, προσθέτει ότι ήδη από τη δεκαετία του 1920 είχαν ξεκινήσει προσπάθειες για την θέση των μεταναστών και την ιδέα του μαχόμενου μετανάστη στην ομοσπονδοποιημένη Αυστραλία.
Υπάρχουν μαχόμενοι φοιτητές σήμερα;
Στο ερώτημα αυτό ο Δρ. Βασιλακόπουλος λέει ότι ενδέχεται να υπάρχουν κάποια μαχόμενα τμήματα, ίσως αλλά δεν καταφέρνουν να γίνονται ορατά.
Ωστόσο, πιστεύει ότι τα πανεπιστήμια λειτουργούν σε διαφορετικό πλαίσιο σήμερα, και δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα στο οικονομικό σκέλος. "Ισως να έχουν αλλάξει και οι παροικίες", συμπληρώνει.
"Το ζητούμενο σήμερα είναι αν η παροικία σήμερα έχει διάθεση να αναπτύξει και να διατηρήσει μια μαχόμενη στάση στα σημερινά πλαίσια. Αν δεν καταλάβουμε την στρατηγική σημασία του Προγράμματος Ελληνικών Σπουδών ως Ελληνοαυστραλοί και δεν πιάσουμε τον παλμό της ιστορικής στιγμής, μπορεί να χάσουμε το παιχνίδι".
ΔΙΑΒΑΣΤΕ & ΑΚΟΥΣΤΕ
Εθνικές Ταυτότητες και Ορθοδοξία: Τα πρώτα χρόνια της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης
Ο σημερινός ρόλος των παροικιών
Ο Δρ. Νικολακόπουλος λέει ότι η ευρύτερη νεοαυστραλιανή κοινωνία ήταν πάντα εχθρική στα αιτήματα των μεταναστών.
"Ακόμα και εκείνες τις λίγες φορές που καταφέραμε να κερδίσουμε κάτι, όπως για παράδειγμα να προωθήσουμε τις γλώσσες μας στα σχολεία και πανεπιστήμια της χώρας, ήταν αποτέλεσμα σκληρών αγώνων".
Ωστόσο αναφέρεται και στο γεγονός ότι οι παροικίες μας είναι σήμερα κάπως καθησυχασμένες και επαναπαυμένες.
"Είναι σαν να μην πιστεύουν πλέον στην αξία να κρατήσουμε αυτούς τους θύλακες κριτικής προσέγγισης, αυτό που ονομάζουμε νεοελληνικό πολιτισμό ή η δημιουργία μιας ελληνοαυστραλιανής ταυτότητας".
ΔΙΑΒΑΣΤΕ & ΑΚΟΥΣΤΕ
Τα Αρχεία Δαρδάλη, το DNA της Ελληνικής Διασποράς
Και συμπληρώνει: "Οι παροικίες έχουν χάσει αυτή την θέληση και αποφασιστικότητα που είχαν τις δεκαετίες από το 1960 μέχρι και το 1980 πολιτικής πίεσης και οργάνωσης η οποία θα αμφισβητεί ορισμένες από τις επιταγές της ευρύτερης κοινωνίας που σε λανθάνουσα μορφή είναι πολλές φορές ρατσιστικές και θα πρέπει να τονίζεται αυτό".
Παράλληλα πιστεύει ότι οι παροικίες θα πρέπει να πιέζουν κυβερνήσεις, πολιτικούς, πανεπιστήμια και να χρηματοδοτούν με κατάλληλο τρόπο τα προγράμματα Ελληνικής στα πανεπιστήμια.
"Πρέπει εμείς να βρούμε τρόπο οικονομικής ενίσχυσης αυτών των προγραμμάτων".
Συμβολή στη διαμόρφωση της Λευκής Αυστραλιανής Ταυτότητας
Ο Δρ. Βασιλακόπουλος αναφέρεται και σε ένα παράδοξο φαινόμενο.
"Από τη μια μεριά μέσα στις παροικίες, όσοι προσπαθούν να ασχοληθούν με την ιστορία των ελληνικών παροικιών, με μερικές εξαιρέσεις, γράφουν και παρουσιάζουν μέσα σε ιστορικούς χώρους που έχουν δημιουργήσει οι ίδιες παροικίες, την ιστορία μας σα να είναι σχεδόν αποκομμένη από την ιστορία της ευρύτερης κοινωνίας".
Και ξεκαθαρίζει: "Δεν κάνουμε το βήμα να δούμε πώς τοποθετούμαστε εμείς στα ευρύτερα ιστορικά πλαίσια ανάπτυξης εθνικής συνείδησης της Αυστραλίας ιδιαίτερα μετά την ομοσπονδία. Δηλαδή, δεν κάνουμε εμείς προσπάθεια να δούμε πώς μας βλέπει η ευρύτερη κοινωνία".
ΔΙΑΒΑΣΤΕ & ΑΚΟΥΣΤΕ
Τρεις Έλληνες μετανάστες που άφησαν το στίγμα τους στην Αυστραλία
Αποικιοκρατία, ιθαγενείς και μετανάστες
Κάνει λόγο για μια δυσάρεστη εικόνα και αναφέρει κατά λέξη τα ακόλουθα:
"Η Αυστραλία όπως όλες οι ευρωπαϊκές αποικιοκρατικές χώρες, βασίζονται σε ένα τεράστιο έγκλημα. Όπως ο Ευρωπαίος πήγε πρώτα στην Αμερική στον 15ο αιώνα, έτσι και εδώ, εκτοπίζει τον νόμιμο ιδιοκτήτη. Εκτοπίζει τους ανθρώπους αυτούς για τους οποίους οι τόποι αυτοί είναι η πατρίδα τους, αναπτύσσοντας τις κατάλληλες υλικές τεχνικές, οικονομικές και ιδεολογικές τεχνικές.
"Δεν είναι εύκολο λοιπόν για τον Λευκό Αυστραλό να πει ότι αυτή εδώ είναι η πατρίδα του.
"Πρόκειται για φαινόμενο οντολογικής ασφάλειας του Αυστραλού βρετανικής καταγωγής του 19ου. Ουσιαστικά δημιουργεί ο ίδιος και οριοθετεί ιδεολογικά τις παροικίες των αιώνιων ξένων, όπως είναι οι Έλληνες. Οι οποίες παροικίες τις δεκαετίες του 1930 και του 194, υποφέρουν, τρομοκρατούνται, είναι γκέτο βασικά.
"Δημιουργεί αυτές τις παροικίες και ουσιαστικά λέει «δεν είναι πατρίδα σας, άρα είναι δικιά μου πατρίδα», δηλαδή κάνει αόρατο τον ιθαγενή.
"Χρειάζεται η συνείδηση της Λευκής Αυστραλίας, τον άλλον, τον ξένο.
"Όταν προχωράμε στον πολυεθνισμό, οι παροικίες του ξένου, όπως οι ελληνικές και οι ιταλικές, θεωρούνται επιτυχημένες και μεταφέρονται «εντός» του ιστορικού ιστού της λευκής Αυστραλίας, διότι είμαστε επιτυχείς.
"Στο εντός-εκτός είναι οι μουσουλμάνοι και στο εκτός βρίσκονται ακόμα οι Ιθαγενείς".
ΔΙΑΒΑΣΤΕ & ΑΚΟΥΣΤΕ
Ελληνικό σινεμά στην Αυστραλία: τότε που οι θεατές… γιουχάιζαν τα επίκαιρα
Εθνικές Γιορτές σε ξένη χώρα
Στη δημιουργία εθνικής συνείδησης σημαντικός είναι ο ρόλος της ελληνικής παροικίας, λέει ο Γιώργος Βασιλακόπουλος στο SBS Greek.
Ωστόσο, από τη σκοπιά των βρετανο-αυστραλών οι μετανάστες παίζουν τον ρόλο της νομιμοποίησης.
Και εξηγεί: "Αυτοί οι άνθρωποι δεν στέκονται οντολογικά σε γερά θεμέλια, γιατί δεν μπορούν να πουν ότι αυτή η χώρα είναι η πατρίδα τους.
"Πρέπει λοιπόν να δούμε πώς προβάλουμε τους εαυτούς μας στο δημόσιο χώρο. Για παράδειγμα, η παροικία μας γιορτάζει τις Εθνικές Επετείους, όπως την 28η Οκτωβρίου και την 25η Μαρτίου, και το προβάλει σε δημόσιους χώρους σε αυτήν εδώ την χώρα, αλλά δεν παίρνει υπόψη της ότι μιλάμε για σκοινί στο σπίτι του κρεμασμένου.
"Δηλαδή, βρισκόμαστε στο σπίτι των ανθρώπων που διεκδικούν την πατρίδα τους από τους αποικιοκράτες, και δεν βρίσκουμε τρόπους να δεθούμε μαζί τους, να τους στηρίξουμε, να προβάλουμε τα δικά τους τα αιτήματα.
"Χάνουμε την ιστορική μας πυξίδα σαν ένας λαός με αρχαίες μνήμες και πολλούς αγώνες για την ελευθερία και ενάντια στην καταπίεση".
Για το Πρόγραμμα Ελληνικών στο La Trobe
Για το Πρόγραμμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου La Trobe λέει ότι αναπτύσσεται και ανθίζει.
"Η Δρ. Σταυρούλα Νικολούδη κάνει μια υπέροχη δουλειά. Αλλά το πρόγραμμα πρέπει να ενισχυθεί και η βοήθεια της παροικίας μας είναι ιστορικά παραπάνω από απαραίτητη.
"Η Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης και άλλες ομογενειακές θα μπορούσαν να πάρουν πρωτοβουλία και να βρουν τρόπους να ενισχύσουν το πρόγραμμα.
"Βρισκόμαστε σε πολύ κρίσιμη καμπή και χρειάζεται τη στήριξή όλων μας".
* Η συνέντευξη έγινε με αφορμή διάλεξη που θα δώσουν από κοινού ο Δρ. Βασιλακόπουλος και η διδάκτων Τούλα Νικολακοπούλου αύριο Τετάρτη 6 Νοεμβρίου στις 7 το βράδυ στο πλαίσιο των Σεμιναρίων για την παρουσίαση των Αρχείων Δαρδάλη. Η εκδήλωση θα γίνει στον ημιώροφο της Ελληνικής Κοινότητας Μελβούρνης που βρίσκεται στη διεύθυνση 168 Lonsdale street, στο κέντρο της Μελβούρνης.
Πατήστε Play στην κεντρική φωτογραφία για να ακούσετε το podcast.
