ብዛዕባ ረመዳንን ዒድን እንታይ ትፈልጡ፧ ብዛዕባ ኣከባብራኦም'ከ፧

ኣብ ኣውስትራልያን ኣብ መላእ ዓለምን ዝርከቡ ኣስላም ን ወርሒ ራመዳን ተቐቢሎም ንወርሒ ዝጸንሕ ናይ ጾምን ምስትንታንን ጸሎትን ቅንያት ጀሚሮም ኣለዉ። ሃይማኖታዊ ትርጕም እዛ ቅድስቲ ወርሒ ክንድህስስ ኢና።

ብዛዕባ ረመዳንን ዒድን እንታይ ትፈልጡ፧ ብዛዕባ ኣከባብራኦም'ከ፧ Credit: Songyuth Unkong / EyeEm/Getty Images

ኣውስትራሊያ ሕብረ ብዙሕ ባህሊን ብዙሕ ናይ እምነት ምስልምና ዝኣምን ህዝቢ ዘለዋ ሃገር እያ ። ምናልባት ኣብ ከተማ ወይ ኣብ ዓባይ ከተማ ትነብር እንተ ዄንኻ ፡ ኣብ ጐድኒ ኣስላማይ ሰሪሕኩም ወይ ተዓራሪኽኩም ወይ ጉርብትና ክህልወኩም ይኽእል ይኸውን ።

ናይ ካልእ ሃይማኖትን ባህልን ሓድሕድ ምርዳእን ምኽባርን ፡ ኣብ ሓደ እተፈላለየ ባህሊ ዘለዎ ሕብረተሰብ ኣገዳሲ እዩ ።

ኣብ መላእ ዓለም ዝርከቡ ኣስላም ፡ እንተላይ ኣብ ኣውስትራልያ ፡ ነታ ቅድስቲ ወርሒ ረመዳን የብዕልዋ እዮም ። እዚ ንሓደ ወርሒ ዝቕጽል ኣምልኾን ጾምን ፡ ኣገዳሲ ክፋል እቲ እስላማዊ እምነቶምን ባህሎምን እዩ ።

The Islamic Hijri calendar, is based on the cycles of the moon around the Earth. Credit: Pixabay

ስለዚ, ረመዳን እንታይ እዩ?

ረመዳን ካብ እስላማዊ ኣብ ዓውደ ኣዋርሕ (ወርሒ ወይ ሉናር) ታሽዐይቲ ወርሒ እያ ፡ ኣብዚ ወርሒ እዚ ጥዑያት ብዕድመ ዝባጽሑ ኣመንቲ ምስልምና ካብ ወጋሕታ ኽሳእ ዕርበት ጸሓይ ክጾሙ ይግደዱ ።

ፕሮፌሰር ዙለይሃ ከስኪን ኣብ መልበርን ኣብ ዝርከብ ዩኒቨርሲቲ ቻርለስ ስቱዋርት ሓላፊ ማእከል እስላማዊ መጽናዕትን ስልጣነን ኣሶሸትድ ሓላፊት እያ ።

ኣስላም ኣብ ግዜ ረመዳን ዓብዪ ትምህርትን ምዕባለን ናይ ምግሳጽን መስርሕ ከም ዘጋጥሞም ትዛረብ ።

Ramadan is considered the holiest month of the year for Muslims and that makes it a very special month.

Professor Zuleyha Keskin, Associate Head of the Centre for Islamic Studies and Civilisation at Charles Stuart University, Melbourne.

ዓውደ ኣዋርሕ እስላም ካላንደር ሕጅሪ ተባሂሉ እውን ዝፍለጥ እስላማዊ ዓውደ ኣዋርሕ እዩ፡ ኣብ ዑደት ወርሒ እተመርኰሰ ድማ እዩ ።

ከም ውጽኢቱ ከኣ ፡ እስላማዊ ኣጋጣሚታት ዚቀያየረሉ ዕለት ክኸውን ከሎ ፡ ዓውደ ኣዋርሕ ድማ ካብ ዓመት ጸሓይ ብገምጋም ካብ 10 ክሳዕ 12 መዓልቲ ይሓጽር ።

እዚ ማለት ድማ ኣብ ነፍሲ ወከፍ ዓመት ረመዳን ዝጅመረሉን ዝውድ ኣሉን መዓልቲ ይፈላለ እዩ ።

A meal with loved ones during Ramadan Source: Getty / Getty Images Jasmin Merdan

እስላም ካብ ምንታይ ክጾሙ እዮም ዝሕተቱ?

ጾም ( ብቛንቛ ዓረብ ጻውም) ሓደ ካብቶም ናይ እስልምና ሓሙሽተ ኣዕኑድ እምነት ኮይኑ - ምእማን እምነት ፡ ጸሎት ፡ ምምጽዋት ፡ ምጻምን ንግደትን እዩ ።

ብፍላይ ኣብ እዋን ጾም ፡ ኣስላም ሽጋራ ምትካኽ ፡ ጾታዊ ርክብ ምፍጻም ፡ ብቍጥዓ ምግላጽ ፡ ወይ ኣብ ቈየቛን ኣብ ርኹስ ተግባራትን ካብ ምስታፍ ክቝጠቡ ኣለዎም ።

ሰዓብቲ እምነት ምስልምና ፡ ከም ጸሎት ፡ ምንባብን ምርዳእን ቁርኣን ፡ ከምኡ እውን ግብረ ሰናይ ዝኣመሰለ ተወሳኺ ኣምልኾ ንኺገብሩ ይተባብዑ እዮም ።

ብዙሓት ሰዓብቲ እምነት ምስልምና ጾሞም ምስ ኣፍጠሩ ፡ ኣብ መስጊድ ተኣኪቦም ጸሎት ታራዋህ ይገብሩ እዮም ።

ኣብ ናይ ኣውስትራልያ ሃገራዊ ዩኒቨርሲቲ ዳይረክተር ማእከል ናይ ኣዕራብን እስላምን መጽናዕትታት ፕሮፌሰር ካሪማ ላቺር: ራማዳን መግቢ ካብ ምውሳድ ወይ ካብ ምስታይ ንላዕሊ ከም ዘጠቓልል ገሊጻ ኣላ ።

ፕሮፌሰር ላኪር ፡ "ልዕሊ ኵሉ ኣገዳሲ ፡ መንፈሳውነት ዝዓዘላ ወርሒ እያ ፣ ምስ እምነት ኣምላኽ ንምልጋብ እተገልግል ወርሒ እያ" በለ ።

It's a month where we re-learn to be compassionate human beings, to understand the needs of people who are poor, who cannot afford to eat and reconnect with the world around us.

Professor Karima Laachir, Centre for Arab and Islamic Studies, ANU

ፕሮፌሰር ላኪር ፡ ጾም ሓደ መገዲ ጸሎትን ሃይማኖታዊ ግዴታን ጥራይ ዘይኰነስ ፡ ጥዕናዊ ረብሓታት እውን ከም ዘለዎ ገሊጹ እዩ ።

"ኣካላዊ ማለት ንኣካላት ሜታቦሊዝም ዝቆጻጸር ፣ ንኣካላት ዝኾነ መርዛም ነገር ዘጽሪ ስለዝኾነ ኣዝዩ ጥዑይ ሰብ ዝገብር እዩ ። ስለዚ ፡ ኣዝዩ ጥዑይ መስርሕ ምዃኑ ተረጋጊጹ ኣሎ ፡ ንሕና ድማ ንፈልጦ ኢና ፡ ኣብ ቀጻሊ ጾም ከመይ ከምዝግበርን ንኣካላት ብኸመይ ከምዘገድሶን "ይብል ።

A meal with loved ones during Ramadan. Source: iStockphoto / PeopleImages/Getty Images/iStockphoto

ዒድ እንታይ እዩ?

ኣመንቲ ምስልምና ንወርሒ ጾም ምስ ወድኡ ፡ ድሕሪኡ ናብ ዒድ ይበጽሑ ።

ዒድ ናይ ዓረብ ቃል ኮይኑ ን 'ፌስቲቫል' ወይ 'ድግስ' ዝትርጎም እዩ ፡ ኣብ እስላማዊ ዓውደ-ኣዋርሕ ክልተ ቀንዲ ዒዳት ኣለዋ ፡ ኢድ ኣል-ፊጥርን ኢድ ኣል-ኣድሓን ።

ዒድ ኣል ፈጥር እቲ 'ንእሽቶ ዒድ' ተባሂሉ እውን ይጽዋዕ እዩ ። እዚ በዓል እዚ ፡ ኣብ መወዳእታ ወርሒ ረመዳን ወይ ጾም ሰለስተ መዓልቲ ዝወስድ በዓል እዩ ።

"ዒድ ኣል-ፈጥር ነቲ ሓደ ሰብ ኣብ ወርሒ ሮመዳን ዝተረኽበ በረኸት በዓል ንምኽባር ኣጋጣሚ እዩ ።" - ዶር ዙሊሃ ከስኪን ፡ ካብ ማእከል እስላማዊ መጽናዕትን ስልጣነን ፡ ቻርለስ ዩኒቨርሲቲ ስቱትዋርት

ዒድ ኣብ ዘብዕልሉ ፡ ኣመንቲ ምስልምና ነቲ ዛካት ኣል-ፊጥር ተባሒሉ ዝፍለጥ ህያብ ክህቡ ይግደዱ እዮም ፣ ስለዚ ፡ ድኻታት እውን ነዚ በዓል ክብዕልዎ የኽእሎም ።

ፕሮፌሰር ላከር ከምዝብሎ፡ ዒድ ኣል-ፈጥር "ሓባርውነትን ይቕረታን" ዝግበረሉ በዓል ስለ ዝኾነ ንመንፈስ ማሕበረሰብ ስለ ዝዅስኵስን ኣስላም ይቕረታ ክደልዩ ስለ ዘተባብዕን ፡ "ብሓባር" ዝበዓል በዓል እዩ ።

ብዘይካዚ ፡ ቈልዑ ኺዘናግዑን ሓደስቲ ኣዕሩኽ ኼጥርዩን ነቲ ባህሊ ኺፈልጥዎን ዓብዪ ኣጋጣሚ ይኸፍተሎም እዩ ።

ብፍላይ ንቘልዑ ሓድሽ ክዳውንቲ ምዕዳግ ፡ ኣባይቲ ምጽራይ ፡ ከምኡውን ፍሉይ ምቁር ነገራትን ምግብን ምድላው ፡ ዓብዪ ክፋል እቲ ኢድ ንኢድ እንገብሮ ምድላዋት እዩ ።

'ዒድ መስዋእቲ "ወይ' ዝዓበየ ዒድ" ተባሒሉ እውን ዝፍለጥ ዒድ ኣል-ኣድሓ ፡ ድሕሪ እቲ በብዓመቱ ዝግበር ጕዕዞ ሓጅ እዩ ዝመጽእ፣ ነቲ ኣብርሃም ንወዱ እስማኤል ኽስውእ ዝሃቦ ትእዛዝ ንኺህሉ ፍቓደኛ ምዃኑ ድማ ዝዝከረሉ በዓል እዩ ።

In most Islamic countries, Eid al-Fitr is a public holiday. Source: iStockphoto / Drazen Zigic/Getty Images/iStockphoto