Federal bütçeden bir milyon konut, ucuz kreş ve eğitim inisiyatifi çıktı

Albanese hükümeti federal seçimleri kazandıktan beş ay sonra ilk bütçesini açıklıyor. Hazine Bakanı Hazine Bakanı Jim Chalmers’ın açıkladığı bütçede düşük gelirliler için kreş ücretlerinde indirim yüksek gelirliler için de vergi indirimi var.

2022-2023 federal bütçesinde konut krizine karşı bir milyon ev sözü veriliyor. Source: AAP / MICK TSIKAS/AAPIMAGE

Öne Çıkanlar

• Yeni federal bütçe bir milyon yeni konut, ucuzlayan kreş giderleri ve orta ve yüksek gelirlilere vergi indirimleri ile öne çıkıyor.
• Hazine Bakanı Jim Chalmers İşçi Partisi’nin seçimde verdiği sözleri yerine getirirken yükselen enflasyon ve yakıt fiyatlarının sarstığı küresel ekonomiyi de dikkate almak zorunda.

Mayıs ayındaki seçimlerde koalisyondan iktidarı devralan İşçi Partisi on yıl sonra ilk defa federal bütçeyi açıklıyor. Başbakan Anthony Albanese’nin liderliğindeki hükümetin kreş ücretlerinde indirim, doğum iznini kademeli bir şekilde altı aya çıkartacağı biliniyor.

Hazine Bakanı Jim Chalmers parlamentoda Ekim 2022 – 2023 federal bütçesini sundu.

Bütçe tahminleri olumsuz

İşçi Partisi hükümetinin açıkladığı yeni federal bütçeye göre açık 36,9 milyar dolar olacak. Bu rakam Mart ayında öngörülen 78 milyar dolarlık açığın yaklaşık yarısı.

Ancak küresel resesyon ve yüksek enflasyonun Avustralya’yı etkilemesine kesin gözüyle bakılıyor.

2023-24 mali yılında ekonomik büyümenin yüzde 1,5’a gerilemesi bekleniyor. Enflasyonun ise yıl sonuna doğru yüzde 7,75'le zirve yapıp Haziran 2024’te yüzde 3,5’e düşmesi bekleniyor.

İşsizliğin ise mevcut yüzde 3,5 seviyesinden yükselip 2024’ün Haziran çeyreğinde yüzde 4,5’e çıkacağı öngörülüyor.

Bütçeye göre elektrik ücretleri yıl sonuna kadar yüzde 20 ve gelecek mali yılda da yüzde 30 artacak ki bu da 18 aylık süre içinde yüzde 56’lık bir artış anlamına geliyor.

A ‘Lease’ sign is seen outside a townhouse complex in Canberra, Friday, October 21, 2022. (AAP Image/Lukas Coch) NO ARCHIVING Source: AAP / LUKAS COCH/AAPIMAGE

Yeni bütçenin başlıkları şöyle:

Hayat pahalılığına karşı önlemler:

• Daha ucuz kreş ücretleri. 1,26 milyon ailenin kreşe dört yıl daha ucuz bir şekilde erişebilmesi için 4,7 milyar dolar harcanacak.
• Daha ucuz ilaç: Dört yıl boyunca 787,1 milyon dolarlık plan kapsamında Pharmaceutical Benefits Scheme’a üye kullanıcılar için reçete başına ödenecek ücret 42,50 dolardan 30 dolara düşüyor.
• Ücretli doğum izni artıyor: 2026’ya kadar aşamalı bir şekilde artarak altı aya çıkacak. Dört yıl boyunca 531,6 milyon dolara mal olacak.
• Ucuz konut: Yeni ulusal Konut Anlaşması (Housing Accord) kapsamında federal, eyalet ve bölge hükümetleri yatırımcılarla beraber 20 bin ucuz konut yapılacak. Accord’un hedefi 2024’ten sonraki beş yıl içinde bir milyon konut inşa etmek. Konutların merkezi ve işe yakın belgelerde yapılacağını belirten Chalmers, bu projede hükümetin destek rolünde olacağını ve inşaatları özel sektörün gerçekleştireceğini söyledi. Bu bütçede 10 bin konut için 350 milyon dolar ayrıldığını eyalet ve bölge hükümetlerinin de on bin konut daha yapacağını belirtti.

‘We are hiring’ signage is seen during a Sydney Airport and partners jobs fair at Sydney Airport in Sydney, Thursday, June 16, 2022. (AAP Image/Bianca De Marchi) NO ARCHIVING Source: AAP / BIANCA DE MARCHI/AAPIMAGE

Ekonomik büyüme için önlemler:

• Meslek eğitimi sunan TAFE için 480 bin ücretsiz diploma fırsatı. TAFE sistemini modernleştirmek için 50 milyon dolarlık yatırım.
• 20 bin yoksul Avustralyalı için ücretsiz üniversite fırsatı.
• Öğrencilerin saadeti için ve sınıfları geliştirmek için iki yıl boyunca 474,5 milyon dolar harcanacak.
• Kadınların işgücü piyasasına katılımı geliştirmek ve cinsiyet eşitliğini ilerletmek.
• Yaşlı Avustralyalıların çalışmaya devam edip özel emeklilik birikimlerini koruması için başlatılacak Work Bonus gelir planı.
• Powering Australia: Elektrik altyapısını geliştirmek için harcanacak 20 milyar doların üstüne temiz enerjiye yatırımı artırmak.
• Doğayı korumak ve restore etmek ve küresel ısınma ile mücadele için harcanacak 1,8 milyar dolarlık yatırım fonu.
• Felaketleri önlemek ve korunma için harcanacak 200 milyon dolara kadar fon.
• 15 milyar dolarlık Ulusal Yeniden İnşa Fonu (National Reconstruction Fund) ile ülkenin geleceğine yatırım.
• Önümüzdeki on yıl boyunca ulaştırma altyapısını geliştirmek için yapılacak 120 milyar dolarlık yatırım.
• Kırsal Avustralya’da 1,5 milyon evi NBN internet ağına dahil etmek için harcanacak 1,2 milyar dolar.