Điều gì khiến giá gas tăng vọt?
Theo Cơ quan Điều hành Thị trường Năng lượng Úc (AEMO), giá năng lượng bán sỉ đã tăng 141% trong quý đầu tiên của năm 2022 so với năm ngoái.
Tổng trưởng Ngân khố Jim Chalmers và Tổng trưởng Năng lượng Chris Bowen đã chỉ ra nhiều yếu tố, bao gồm sự thay đổi thời tiết, các sự kiện địa chính trị, và các vụ mất điện đột xuất tại các nhà máy nhiệt điện than ở Úc.
Ông Roberto F. Aguilera đến từ Đại học Curtin cho biết giá cả tăng cao một phần có thể là do nhu cầu tăng và nguồn cung giảm, cùng với việc thiếu nguồn năng lượng thay thế.
“Nó có liên quan đến thời tiết lạnh, khiến cho việc tiêu thụ năng lượng để sưởi ấm tăng lên,” ông nói.
“Vấn đề là ở phía nguồn cung, đã có các vụ ngừng sản xuất than, và khí tự nhiên bình thường có thể được thay thế cho than, nhưng khí cũng đang thiếu hụt, vì không đủ đáp ứng nhu cầu trong nước và chỉ tiêu xuất khẩu.”
Úc xuất khẩu phần lớn khí đốt của mình, có nghĩa là giá gas trong nước thường phản ánh thị trường quốc tế, vốn cũng đang tăng giá trong bối cảnh thiếu hụt.
Giáo sư Ariel Liebman, giám đốc Viện Năng lượng Monash, mô tả tình hình hiện nay là “một cuộc khủng hoảng bắt nguồn từ hàng thập niên”.
“Tất cả điều này sẽ có thể ngăn ngừa được nếu các chính phủ trước đây quan tâm đúng mức đến việc giám sát và quản lý chặt chẽ tất cả các thị trường năng lượng quan trọng ở Úc,” Giáo sư Liebman nói.
“Đây là một thất bại về mặt chính sách trong quá khứ và sẽ rất khó để khắc phục nó một cách nhanh chóng.”
Điều gì đang xảy ra trên thế giới?
Trên bình diện quốc tế, giá khí đốt đang bị tác động bởi nhiều yếu tố, trong đó nguyên nhân chính là cuộc xâm lược của Nga ở Ukraine.
Vốn là một trong những nhà sản xuất và xuất khẩu khí đốt lớn nhất thế giới, Nga đã bị một số quốc gia trừng phạt và ngừng xuất khẩu sang các nước khác sau khi cuộc chiến nổ ra.
Ông Aguilera cho biết nguồn cung giảm đã dẫn đến việc tăng giá tại Úc.
“Ở các tiểu bang phía đông, giá khí đốt có liên hệ với giá cả ở Châu Á, và bản thân Châu Á đang trải qua cuộc khủng hoảng nguồn cung cấp khí đốt có liên quan đến sự gián đoạn từ Nga,” ông nói.
“Vì vậy, điều đó làm tăng giá ở khu vực đó và bởi vì các thị trường được kết nối với nhau, chúng ta cũng trải qua điều tương tự tại đây.”
Chính phủ đã làm gì để giải quyết vấn đề?
Mặc dù năng lượng tái tạo được xem như một giải pháp lâu dài, nhưng các chuyên gia đồng ý rằng không có biện pháp nào là nhanh chóng và dễ dàng.
Các bộ trưởng năng lượng của tiểu bang và vùng lãnh thổ đã thông qua một bản kế hoạch 11 điểm trong cuộc họp ngày 9/6. Theo đó, cơ quan điều hành thị trường năng lượng sẽ có quyền mua và dự trữ khí đốt, trong khi quyền hành của các cơ quan quản lý sẽ được tăng cường để bảo đảm tính minh bạch trong lĩnh vực này.
Bà Samantha Hepburn, giáo sư luật năng lượng thuộc Đại học Deakin, cho rằng Úc nên áp dụng chính sách dự trữ năng lượng quốc gia tương tự như Tây Úc, và giữ lại 15% khí đốt tự nhiên hóa lỏng cho thị trường nội địa.
“Điều đó sẽ giúp người tiêu dùng và các doanh nghiệp nhỏ được miễn nhiễm trước những đợt tăng giá khổng lồ này, trong khi ở bờ biển phía đông, chúng ta không có được điều đó, và nó có nghĩa là chúng ta phải phụ thuộc vào thị trường quốc tế,” bà nói.
Về lâu dài, Giáo sư Liebman nói rằng các chính phủ cần hợp tác cùng nhau để thay đổi thị trường năng lượng
“Các khuôn khổ hiện tại của thị trường không thực sự cung cấp đủ động lực để giảm khí thải carbon nhanh hơn, hoặc để có một quá trình chuyển đổi có trật tự khỏi than và khí đốt ... và chúng ta cần ngành điện đạt được phát thải ròng bằng không trước năm 2035 nếu chúng ta muốn tuân thủ các mục tiêu khí hậu dựa trên khoa học,” ông nói.
“Chúng ta có một số thách thức thú vị cần phải giải quyết và chúng ta có thể giải quyết chúng và chúng ta phải làm điều đó ở Úc.”
Thêm thông tin và cập nhật Like Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại
