Chính sách năng lượng là chuyện được nói đến nhiều kể từ khi Nam Úc bị mất điện nhưng nay các tiểu bang và lãnh thổ đã lên tiếng trực tiếp với liên bang trong cuộc họp các chính phủ COAG cuối tuần rồi.
Cố vấn khoa học cho chính phủ, ông Alan Finkel mới đây cảnh báo nước Úc sẽ không đạt được mục tiêu cắt giảm lượng khí thải nhà kính vào năm 2030 với chính sách năng lượng như hiện nay.
Thủ hiến Nam Úc, ông Jay Weatherill nói thẳng rằng thủ tướng Malcolm Turnbull có thể mất việc vì chuyện này.
"Chuyện này chắc chắn có thể làm ông ta mất việc. Ý tôi là chúng ta đã thấy giá điện tăng cao trên cả nước, cung cấp điện thì không bảo đảm, và một vị thủ tướng không có nghị lực, vì vậy tôi nghĩ vấn đề cốt lõi ở đây là uy tín của ông ta."
Thủ hiến Weatherill là lãnh đạo duy nhất nói rằng tiểu bang của ông sẳn sàng làm một mình để đạt những chỉ tiêu tham vọng về năng lượng tái tạo.
Nhưng Thủ hiến Victoria, ông Daniel Andrews nói ông không muốn làm một mình, mà kêu gọi nên có một cuộc tranh luận.
"Chúng tôi không có ý định đi theo lối đó nhưng tôi sẳn lòng có cuộc thảo luận, bởi vì cuộc thảo luận là cho nhu cầu của một chính sách quốc gia về năng lượng."
"Đó không phải là chuyện tiểu bang Victoria ủng hộ, nhưng đó là điều chúng ta đang thiếu vắng. Điều đang thiếu vắng vào lúc này là một chính sách năng lượng quốc gia, một kế hoạch năng lượng cho quốc gia."
Thủ tướng Turnbull cho biết cuộc họp COAG đã thảo luận những thay đổi cần có trong thị trường cung cấp điện, nhưng quả quyết ba mục tiêu chính của liên bang là bảo đảm nguồn điện, giá điện phải chăng, và đạt được chỉ tiêu của Úc về biến đổi khí hậu mà chính phủ đã cam kết trong Hiệp ước Paris.
"Chính phủ của tôi cam đoan chúng tôi sẽ làm mọi thứ có thể trong quyền hạn của chúng tôi ở cấp liên bang để làm cho giá điện được hạ giảm."
"Những đề nghị tăng giá điện là không phù hợp với quyền lợi của nước Úc. Điều đó không phục vụ cho các mục tiêu kinh tế của chúng ta là tăng đầu tư và tạo công ăn việc làm. Muốn được như vậy đòi hỏi có gía điện phải chăng và đầy đủ."
Lãnh đạo đảng Lao Động đối lập, ông Bill Shorten nói ông Turnbull cần phải lắng nghe các nhà khoa học và chứng tỏ sự lãnh đạo ngay trong đảng Tự Do của ông.
"Điều ông Turnbull cần ngày hôm nay là mạnh dạn có hành động thật sự cho vấn đề thay đổi khí hậu. Điều ông ta cần làm là tiết kiệm cho khách hàng 15 tỉ đôla chứ không phải giữ an toàn cho chiếc ghế thủ tướng của ông ta."
"Ông Turnbull cần ủng hộ lý giải về khoa học (của vấn đề biến đổi khí hậu), ủng hộ các chuyên gia, kỹ nghệ và người tiêu thụ, và ông ta cần phải mạnh dạn đối đầu với những người khuynh hữu trong đảng của ông."
Tại cuộc họp COAG người ta cũng bàn đến vấn đề vô gia cư, bạo hành gia đình, và kiểm soát súng ống.
Chính phủ liên bang gia hạn tài trợ 117 triệu đôla cho các dịch vụ giúp người vô gia cư thêm một năm nữa, sau khi các chuyên gia cảnh báo về nguy cơ thảm họa kinh tế và nhân đạo nếu khoản tài trợ này bị cắt.
Ông Turnbull cho biết để răn đe các vụ bạo hành gia đình, chính phủ sẽ biến mọi vi phạm lệnh cấm đến gần do tòa ban hành, sẽ trở thành tội hình.
Cũng tại cuộc họp COAG vừa rồi, các tiểu bang New South Wales, Western Australia, Tasmania, và hai lãnh thổ Northern Territory và ACT tất cả đã ký một thỏa thuận xuyên tiểu bang về những thay đổi trong luật cạnh tranh và sản lượng.
Thủ tướng cho biết những thay đổi này là để thúc đẩy phát minh và đầu tư hữu hiệu.
