Vào ngày 29/10, CEO của Facebook Mark Zuckerberg đã thông báo đổi tên công ty thành Meta, cái tên xuất phát từ thuật ngữ Metaverse, nghĩa là vũ trụ ảo. Mark Zuckerber nói rằng đây sẽ là nơi mọi người sẽ được tự do di chuyển thông qua các nhân vật đại diện ảo arvatar, tham dự các cuộc họp kinh doanh ảo, mua sắm trong các cửa hàng ảo và giao lưu tại các buổi gặp gỡ ảo. Đồng thời ông hy vọng vũ trụ ảo này sẽ có một tỷ người sử dụng trong một thập kỷ tới.
Các chuyên gia đang quan ngại cái gọi là Metaverse sẽ có thể tạo ra những vấn đề liên quan đến tiền ảo crypto, trong đó vấn đề bảo mật, quyền riêng tư và các giao dịch thanh toán có thể sẽ không được kiểm soát.
Metaverse là gì?
Thuật ngữ Metaverse – vũ trụ ảo – lần đầu xuất hiện trong cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng Snow Crash của tác giả Neal Stephenson vào năm 1992.
Trong đó, ‘Metaverse’ là một môi trường kỹ thuật số nơi con người hiện hữu thông qua avatar đại diện, giúp họ di chuyển từ thế giới thực sang ảo nhiều đến mức không còn lằn ranh phân cách giữa hai thế giới này.
Và giờ đây, vị CEO của Facebook Mark Zuckerberg đang hứa hẹn sẽ đem lại một thế giới ảo đúng như những gì trong cuốn sách đó mô tả
Về cơ bản, vũ trụ ảo là một tập hợp những không gian ảo, nơi bạn có thể trò chuyện, hợp tác, khám phá cùng nhiều người khác đang không ở cùng địa điểm với bạn. Ví dụ, bạn có thể đeo một chiếc kính thực tế ảo vào và gặp gỡ một số người trong một căn phòng ảo. Chúng ta sẽ cảm thấy tất cả như ngồi trong phòng thật, nhưng thực ra là không thật!
Trưởng khoa Tài chính Đại học UTS ở Sydney, ông David Michayluk giải thích cho SBS về cách thức hoạt động của công nghệ này.
“Cách giải thích đơn giản nhất về Metaverse là hãy nghĩ nó giống như địa ốc. Đó là một khu dân cư được xây dựng lên và bạn có thể đặt bất cứ cái gì vào trong đó. Nơi đó những con người đang đi lại là các arvatar và bạn có thể kiểm soát trông họ như thế nào. Nghĩa là bạn đang tạo ra một thế giới khác, một thế giới kỹ thuật số.”
Tiến sỹ Dimitrios Salampasis đến từ Đại học Swinburne thì cho rằng con người nên thận trọng với Metaverse.
“Theo quan điểm về công nghệ thì chuyện này rất thú vị, thế nhưng tôi cho rằng điều này sẽ gây ra rất nhiều vấn đề về lòng tin, đặc biệt khi nói đến quản lý dữ liệu. Hãy tưởng tượng chỉ với 20 phút tương tác với môi trường trong kính thực tế ảo VR là có thể tạo ra khoảng 2 triệu điểm dữ liệu của một ngôn ngữ cơ thế người. Vì thế, hãy nghĩ xem nếu lấy được tất cả những dữ liệu đó, chúng ta có thể làm gì với nó, và dữ liệu đó sẽ được sử dụng như thế nào?”.
Ông Salampasis nói khi đó khả năng là con người sẽ sử dụng tiền mã hoá crypto để trả cho các dịch vụ trực tuyến trong Metaverse.
“Thật sự khi có một thế giới ảo, nơi con người có thể gặp gỡ, có thể trở thành arvatar của nhau, có thể tương tác và có thể hội nhập, thì khi đó chúng ta có thể có những buổi hoà nhạc, các buổi họp ảo, và tất cả những điều này có thể yêu cầu một phương thức trao đổi hay thanh toán nào đó, và đó có thể là tiền mã hoá crypto.”
Tiền mã hoá crypto hay cryptocurrency, nghĩa là gì?
Nói một cách dễ hiểu, đây là một hình thức tiền kỹ thuật số, và giá trị thị thường của nó đã từng vượt qua 3.000 tỷ đô la Mỹ.
Không giống như tiền mặt hoặc tiền xu, tiền mã hoá không bị chi phối hay kiểm soát bởi cơ quan quản lý của chính phủ, vì thế nó không gặp những trở ngại thông thường như ngân hàng hoặc tỷ giá hối đoái, và điều đó có nghĩa là các giao dịch tiền tệ có thể được thực hiện nhanh hơn.
Hình thức đầu tiên của tiền mã hoá chính là Bitcoin, lần đầu tiên xuất hiện vào năm 2009.
Kể từ đó những tiền hình tiền mã hoá khác bước vào thị trường, như Ethereum, Litecoin, Dogecoin và nhiều loại khác.
Ông Michayluk giải thích tiền crypto là một loại tài sản kỹ thuật số, đóng vai trò trung gian để người sở hữu thực hiện quá trình trao đổi.
“Tiền mã hoá là một tập hợp số nhị phân 0 và 1 được hình thành trên một blockchain. Và blockchain thực tế giống như một cuốn sổ cái ghi dữ liệu không chỉ ở một địa điểm mà ở nhiều địa điểm trên mạng, và đó là lý do vì sao chúng ta gọi tiền mã hoá là không tập trung. Điều đó có nghĩa là không ai thực sự kiểm soát nó. Và nó không được xác minh bởi chính phủ, thay vào đó được xác minh bởi cá nhân người dùng.”
Giám đốc về Công nghệ Blockchain thuộc Viện Kỹ thuật Hoàng gia Melbourne Jason Potts cho biết tiền mã hoá rất có khả năng sẽ được sử dụng trong Metaverse.
“Khi bạn dùng tiền mã hoá thay cho tiền thật, nó sẽ được sử dụng để mua bất cứ thứ gì ở vũ trụ ảo, chẳng hạn để mua quyền được chơi game. Và những thứ đó được gọi là NFT nghĩa là Non-Fungible Token, tạm dịch là token không thể thay thế. Một trong công dụng của nó là dùng trong thanh toán, hoạt động như tiền thật, hoặc dùng để xác định quyền sở hữu duy nhất đối với vật nào đó trong Metaverse. Đó là những cách thức tạo ra một nền kinh tế ban sơ trong môi trường kỹ thuật số.”
NFT là gì?
Một NFT là duy nhất, là một đơn vị dữ liệu được lưu trữ trên blockchain để đại diện cho một thứ nào đó và không thể bị thay thế. Một NFT có thể đại diện cho bất cứ thứ gì, từ âm nhạc, nghệ thuật, thẻ bài hay thậm chí cả dòng trạng thái đăng tải trên Facebook.
Giáo sư khoa Kinh tế thuộc Đại học North Carolina Nir Kshetri nói rằng có thể hiểu NFT bằng cách so sánh với tiền thật.
“Chẳng hạn đồng đô la Úc là thay thế được, sẽ không có vấn đề gì khi lấy một đồng đô la này lấy một đồng đô la khác. Nhưng NFT có nghĩa là chúng ta có những thứ duy nhất mà không trao đổi được, và NFT đại diện chính xác cho những thứ đó.”
Ông Kshetri cũng nói NFT có thể được ứng dụng trong Metaverse.
“Các công ty đang mua và bán NFT, và đó chính xác là những gì mà ông chủ Facebook đang nói đến. Chẳng hạn như khi bạn mua nhà trong thế giới ảo, hay mua một tác phẩm nghệ thuật trong thế giới ảo, chúng ta có rất nhiều thứ tồn tại trong thế giới ảo. Nhiều người nói Mark Zuckerberg đang nói đến loại NFT đang được sử dụng hiện nay, nhưng cũng có thể ông ấy chỉ đang chuyển đổi Facebook thành thứ gì đó giống với NFT mà thôi.”
Vì công nghệ vẫn còn mới, nên có nhiều điều vẫn chưa biết chính xác về Metaverse của Facebook, và các giao dịch trong đó hoạt động như thế nào.
Ông Jason Potts nói rằng tiềm năng kết nối trong Metaverse sẽ có ảnh hưởng toàn cầu.
“Theo tôi, những gì tiền mã hoá đại diện hay những gì blockchain đại diện sẽ là một loại tự do toàn cầu, một khả năng xây dựng một lối đi mở không bị kiểm duyệt, một hạ tầng cơ sở kinh tế cho bất cứ ai trong hành tinh này mà không bị gò bó địa điểm hay chính phủ hay những thứ khác như quyền lực của các tập đoàn lớn. Tôi đã thấy nhiều cuộc cách mạng công nghệ như vậy đã tạo ra sự tự do.”
Nhưng không phải ai cũng có cái nhìn lạc quan như vậy.
Giáo sư Ksheri nói bên cạnh nhiều loại tiền mã hoá tốt cũng có nhiều loại chỉ là lừa đảo.
Tiến sĩ Salampasis thì nói mặc dù công nghệ có thể đem đến nhiều cơ hội mới, nhưng tính dễ biến đổi của tiền ảo, kết hợp với tính biến động của Metaverse có nghĩa là vẫn chưa thể có một dự báo chính xác về cách thức hoạt động của Metaverse.
“Tất cả những điều này bị chi phối bởi một thế giới ảo, vì thế, đặc biệt là khi nói đến trẻ em, chúng ta sẽ phải cân nhắc những vấn đề lớn khác. Chúng ta thực sự phải cẩn trọng và tôi không được phép đưa ra lời khuyên tài chính, nhưng con người cần phải có trách nhiệm, họ cần làm với tính trách nhiệm, họ cần hiểu tất cả những tài sản ảo này thực sự rất dễ biến đổi.”
Thêm thông tin và cập nhật Like Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại
