Γνωρίζετε ότι 1 στα 5 νοικοκυριά στην Αυστραλία μιλά μια γλώσσα εκτός της αγγλικής; Αυτό αναδεικνύουν τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία Απογραφής.
Και αν είστε κι εσείς γονιός που μεγαλώνει δίγλωσσο παιδί, θα ξέρετε από πρώτο χέρι και τις δυσκολίες και τα θετικά που συνεπάγεται αυτό.
Βασικά σημεία
- Τα οφέλη της διγλωσσίας είναι πολλαπλά: γνωστικές δεξιότητες, σύνδεση με την κουλτούρα των γονιών, καλύτερη κοινωνικοποίηση του παιδιού.
- Ο κρίκος γλώσσα – κουλτούρα δεν έχει την ίδια μορφή σε κάθε οικογένεια ή κοινότητα
- Το σχολείο, η οικογένεια, οι κοινωνικές διασυνδέσεις μπορούν να λειτουργήσουν εξίσου καλά ως πλατφόρμες για δίγλωσση εκπαίδευση, αρκεί οι προσδοκίες να εξυπηρετούν τις ανάγκες του ίδιου του παιδιού.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Γλωσσολογίας στο πανεπιστήμιο Μελβούρνης John Hajek, τα δίγλωσσα παιδιά έχουν καταρχήν βελτιωμένες ακαδημαϊκές επιδόσεις.
Αλλά τα οφέλη, λέει, είναι πολύ ευρύτερα και επεκτείνονται στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του παιδιού βοηθώντας το να κατανοεί καλύτερα την έννοια της διαφορετικότητας.
«Από έρευνες γνωρίζουμε ότι ήδη από όταν διανύουν το τέταρτο - πέμπτο έτος της ηλικίας τους παιδιά που γνωρίζουν ή μαθαίνουν μια δεύτερη γλώσσα καταβάλλουν μεγαλύτερη προσπάθεια να είναι συμπονετικά με άλλα άτομα με τα οποία συναναστρέφονται, να κατανοήσουν τί θέλουν οι γύρω τους... Και αυτό βέβαια έρχεται με επακόλουθα οφέλη στην κοινωνία γενικά».
Bilingual tend to better understand difference, the world around them and be more empathetic. Source: Credit: Getty Image / Catherine Falls Commercial
Γλώσσα - Κουλτούρα
Η πολιτιστική κληρονομιά και η γλώσσα, λέει ο Καθηγητής Hajek είναι άρρηκτα συνδεδεμένα στοιχεία για πολλές κοινότητες. Και τα δίγλωσσα παιδιά πράγματι τείνουν να έχουν καλύτερη σύνδεση με την κουλτούρα τους.
Υπάρχουν πολλά success stories ατόμων δεύτερης και τρίτης γενιάς που έχουν καταφέρει να μάθουν τη γλώσσα της οικογένειας και να ενστερνιστούν την κουλτούρα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Βάσω Ζάγκαλη, δεύτερης γενιάς Ελληνοαυστραλή, ένα από τα πρώτα παιδιά που εκτέθηκαν στην επίσημη δίγλωσση εκπαίδευση στη χώρα μέσω πιλοτικού προγράμματος της δεκαετίας του ’80.
«Ήμουν ίσως η πιο αδύναμη στην τάξη», στο μάθημα της ελληνικής γλώσσας εξομολογείται για εκείνη την εποχή, αλλά οι γονείς της θεωρούσαν «ζωτικής σημασίας» τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα. Η επιμονή τους απέδωσε καρπούς.
"Πλέον συνειδητοποιώ ότι ως άνθρωπος έχω πιο πλούσιες εμπειρίες, εμπεδώνω την έννοια της κουλτούρας και συνδέομαι με άλλα άτομα με τρόπο που είναι διαφορετικός αν συγκρίνω για παράδειγμα με τον αδελφό μου που δεν μιλάει τόσο την ελληνική, και δεν είναι τόσο δεμένος με την κουλτούρα".
Και η προσωπική εμπειρία του καθηγητή Hajek υποδεικνύει ότι η μετάδοση της μητρικής γλώσσας γονιών και παππούδων στα παιδιά έχει ξεχωριστή αξία για κάποιες οικογένειες.
«Προσωπικά μιλώντας, ως γλωσσολόγος, αλλά και μέλος δύο εθνοτικών κοινοτήτων, η γλώσσα είναι σημαντικό κομμάτι της ταυτότητάς μου, και κάτι που θέλω να μπορώ να μοιράζομαι με τα παιδιά μου, όπως το ίδιο επιθυμούν και οι παππούδες των παιδιών μου».
Cultural knowledge and language are inextricably linked for many communities. Source: Credit: Getty Image / Marko Geber
Επισημαίνει ωστόσο πως οι στενοί δεσμοί γλώσσας – κουλτούρας δεν πρέπει να θεωρούνται δεδομένοι για κάθε οικογένεια ή κοινότητα.
Εξαρτάται πραγματικά από το κάθε άτομο, την κάθε κοινότητα. Αξιολογώντας τί είναι σημαντικό για τους ίδιους.
Στην πολιτεία της Βικτώριας, λειτουργούν επί του παρόντος 12 κυβερνητικά δημοτικά σχολεία με ενσωματωμένα δίγλωσσα προγράμματα.
Ο Stanley Wang είναι ο Διευθυντής του δημοτικού σχολείου του Abbotsford που λειτουργεί το μακροβιότερο δίγλωσσο κινεζικό πρόγραμμα στην πολιτεία.
Η θέση που έχει η γλώσσα στην εκάστοτε μεταναστευτική κοινότητα, εξηγεί, είναι από τους κύριους παράγοντες που καθορίζουν τη συμμετοχή σε τέτοια προγράμματα.
Αλλά όπως τονίζει ο κ. Wang, τα οφέλη της δίγλωσσης εκπαίδευσης δεν αφορούν μόνο τη χρήση της γλώσσας, αλλά και στοιχεία όπως η διαμόρφωση ταυτότητας και το αίσθημα ανεκτικότητας.
Όταν προσφέρουμε ένα δίγλωσσο περιβάλλον όπου και οι δύο – αν όχι περισσότερες από δύο – κουλτούρες, τυγχάνουν εκτίμησης και η χρήση δύο γλωσσών θεωρείται κάτι το φυσιολογικό και αποκτά αξία στα μάτια των παιδιών, αυτό νομίζω είναι το πιο ισχυρό αποτέλεσμα.
Πώς να στηρίξουμε τα παιδιά
Εκτός σχολείου, το οικογενειακό περιβάλλον είναι η νούμερο ένα πηγή στήριξης της δίγλωσσης ανατροφής του παιδιού.
«Ακόμη και για όσους δεν είχαν την ευκαιρία να διατηρήσουν τη γλώσσα τους και να τη μεταδώσουν στα παιδιά τους, υπάρχουν άλλοι που μπορούν να βοηθήσουν. Οι παππούδες για παράδειγμα παίζουν σημαντικό υποστηρικτικό ρόλο για αυτόν τον σκοπό και από άποψη γλώσσας αλλά και κουλτούρας», λέει ο Καθηγητής Hajek.
Και παροτρύνει τους γονείς να αξιοποιήσουν κάθε δίκτυο στήριξης στην περιοχή τους, όπως βιβλιοθήκες, ομάδες και κοινοτικά γλωσσικά σχολεία.
Ως μητέρα δύο παιδιών, η κ. Ζάγκαλη δηλώνει τυχερή που έχει πρόσβαση σε τέτοιο εδραιωμένο δίκτυο.
Η συμβουλή της σε νεοφερμένους στη χώρα είναι να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν κάτι αντίστοιχο, ξεκινώντας για παράδειγμα ένα πρόγραμμα ανάγνωσης και άλλων δραστηριοτήτων στη βιβλιοθήκη της γειτονιάς, όπως κατάφερε να κάνει η ίδια με άλλους γονείς με το Greek Story Time.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΔΩ
Ελληνικά για νήπια σε βιβλιοθήκες της Μελβούρνης
Από την πλευρά του ο κ. Wang επισημαίνει το πόσο αναγκαίο είναι να προσαρμόζονται οι μέθοδοι μάθησης της γλώσσας - όποιες κι αν επιλέξουν οι γονείς - στις ανάγκες του παιδιού.
Η σύνδεση έτσι με τη γλώσσα και την κουλτούρα, λέει, δεν είναι φορτίο αλλά φυσικό κομμάτι της καθημερινότητας.
Αυτό που πρέπει οπωσδήποτε να αναγνωρίζουμε και οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί... εάν το παιδί σου μεγαλώνει στην Αυστραλία, θα μαθαίνει τη γλώσσα με τρόπο που ταιριάζει στα εδώ δεδομένα.
Ή με άλλα λόγια αυτό που ο Καθηγητής Hajek χαρακτηρίζει «ρεαλιστικές προσδοκίες».
«Χρειάζεται να μιλάς τέλεια τη γλώσσα, για να θεωρείται ότι τη μιλάς; Και η απάντηση είναι όχι βέβαια. Πρέπει να καταλάβουμε ότι για τα παιδιά που μεγαλώνουν στην Αυστραλία, η δυνατή τους γλώσσα είναι τα αγγλικά. Και έτσι θα συμβαίνει πάντα, είναι εντελώς φυσιολογικό».
There’s no handbook on how to raise bilingual kids. Parents share many common questions and anxieties about raising bilingual children. The SBS podcast My Bilingual Family is about finding answers to some of these frequently asked questions. Listen in the SBS Radio App, in your preferred podcast app, or online at
