Γιατί χαρακτηρίζετε την εμπειρία της γραφής ως «περιπέτεια»;
«Διότι όπως η ίδια η ζωή είναι ούτως ή άλλως “περιπέτεια”, το ίδιο συμβαίνει και με την τέχνη – δηλαδή τη γραφή. Θα έλεγα μάλιστα ότι η τέχνη – για πολλούς και διαφόρους λόγους που δεν έχουμε το χρόνο να αναλύσουμε – ίσως είναι μεγαλύτερη και πιο συναρπαστική “περιπέτεια” από τη ζωή, καθώς την συμπεριλαμβάνει, αφού εμπνέεται από αυτήν. Έτσι, η “περιπέτεια” αυτή καθίσταται διπλά δυναμική αφού δύο διαφορετικά πράγματα συμπτύσσονται σε ένα.
Διότι ζωή και τέχνη (γραφή) δεν είναι ανεξάρτητα αλλά αναπόσπαστα, αδιαίρετα, ομοούσια. Το καθένα από τα δύο δεν μπορεί να υπάρξει αυτόνομα από το άλλο. Εξού και το αιώνιο πρόβλημα τού τι είναι πραγματικό και τι φανταστικό στη λογοτεχνία. Δεδομένου λοιπόν ότι όλοι οι καλοί σκαπανείς του λόγου έχουν ως αντικείμενο της δουλειάς τους αυτές τις δύο εμπειρίες (τη βιωματική και τη φανταστική, ή εγκεφαλική) κι επιχειρούν να τις εκμεταλλευτούν δεόντως στα έργα τους, δικαιούμαστε να μιλούμε για “περιπέτεια”. Δύσκολη βέβαια και προκλητική, αλλά ταυτόχρονα και μαγική, συγκλονιστική».
Στο βιβλίο σας λέτε ότι είστε τυχερός που είχατε την ευκαιρία να συναντήσετε τις χαρισματικές και φωτεινές αυτές προσωπικότητες, κάνοντας λόγο για «εξομολογήσεις» συγγραφέων. Γιατί πιστεύετε ότι οι μεγάλοι συγγραφείς χρειάζονται τις «εξομολογήσεις» αυτές;
«Αν εννοείτε τις “εξομολογήσεις” που κάνουν σε συνεντεύξεις τους, τότε η απάντησή μου είναι πως δεν είναι οι συγγραφείς που “χρειάζονται τις εξομολογήσεις” αλλά οι άλλοι άνθρωποι – κυρίως οι αναγνώστες τους. Διότι οι συγγραφείς, ούτως ή άλλως, “εξομολογούνται” πρωταρχικά και με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στα ίδια τους τα έργα. Εκεί λένε τα πάντα, με το δικό τους μοναδικό τρόπο ο καθένας.
Αυτό βέβαια μπορεί να μην είναι πάντα εύληπτο και σαφές στους αμύητους αναγνώστες, καθώς η “εξομολόγηση” στη λογοτεχνία γίνεται συνήθως εμμέσως. Αυτή όμως είναι η πραγματικότητα. Άλλωστε, είναι γνωστό πως η καλή, η ποιοτική λογοτεχνία λειτουργεί πάντα κρυπτικά, υπαινικτικά, διφορούμενα. Εκεί ακριβώς βρίσκεται όλο το ενδιαφέρον και η γοητεία της. Ένας λόγος παραπάνω λοιπόν που οι συνεντεύξεις των συγγραφέων είναι χρήσιμες στους αναγνώστες τους.
Διότι ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι οι συνεντεύξεις δεν βοηθούν στην κατανόηση των έργων τους, οπωσδήποτε βοηθούν στην κατανόηση των ίδιων των δημιουργών – της ζωής και κοσμοθεωρίας τους, το πώς σκέφτονται, βλέπουν, αντιλαμβάνονται, αισθάνονται και συμπεριφέρονται απέναντι στον κόσμο, τα πράγματα, την τέχνη κτλ. Άλλωστε οι συγγραφείς δεν δημιουργούν, αλλά απλώς παραχωρούν συνεντεύξεις (εξομολογήσεις) όταν τους το ζητούν».
Το τελευταίο αυτό βιβλίο σας καλύπτει μια χρονική περίοδο 40 ετών. Να σας ρωτήσω: Πρώτον, γιατί δεν κυκλοφόρησε νωρίτερα και, δεύτερον, σε τι νομίζετε ότι εξυπηρετούν τα βιβλία αυτού του είδους (με συνεντεύξεις δημιουργών);
«Άργησε να κυκλοφορήσει διότι, πρώτον, συνεχώς προστίθενταν και νέες συνεντεύξεις. Έφτασα όμως σε ένα σημείο που είπα ότι έπρεπε επιτέλους να βάλω κάπου μια τελεία, διαφορετικά δεν θα τελείωνε ποτέ. Κι έτσι έγινε.
Δεύτερον, διότι όλο και κάποιο άλλο, πιο επίκαιρο βιβλίο που ενδιέφερε περισσότερο τους εκδότες προηγείτο, με αποτέλεσμα αυτό για το οποίο συζητούμε να αναβάλλεται. Όσον αφορά στο τι εξυπηρετούν βιβλία αυτού του είδους, νομίζω ότι σας απάντησα ήδη. Θα ήθελα να προσθέσω όμως το εξής: Ότι οι συνεντεύξεις αυτές βοήθησαν πρωτίστως εμένα τον ίδιο. Τόσο ως αναγνώστη των συγγραφέων που συμπεριλαμβάνω σ’ αυτόν τον τόμο όσο και ως συγγραφέα.
Όπως εξηγώ στην εισαγωγή του βιβλίου, “Οι συνομιλίες μαζί τους [...] συμπλήρωναν με τον πληρέστερο τρόπο τη θητεία μου κοντά τους. Ότι μυόμουν στα μυστικά και τη μαγεία της ζωής και της τέχνης τους. [...] Το συναρπαστικότερο, όμως, όλων [...] είναι η εντύπωση πως μέσα από αυτές τις συνομιλίες, οι συγγραφείς παρουσιάζονται ως οι πιο ενδιαφέροντες και σημαντικοί χαρακτήρες/πρωταγωνιστές των έργων τους.
Οι δε αποκαλύψεις κι εξομολογήσεις τους [...] αποδείχνονται οι πλέον ενδιαφέρουσες κι ενδεχομένως οι καλλίτερες “ιστορίες” που έχουν να μας πουν”».
