Tej tuam txhab fashion cov kev ncaj ncees - Fashion ethics

Seng Alex Vang

Seng Alex Vang's insights into artisan's rights Source: Courtesy of Seng Alex Vang

Get the SBS Audio app

Other ways to listen

Xeeb Alex Vaj (Seng Alex Vang) uas yog tus tswj lub koom haum Hmong American Experience hasi tias 'Peb yuav tau pov puag tej teej tug uas yog peb li tseg cia.'


Tsis ntev los no kuj tau rov qab muaj cov xwm txheej uas pej kum haiv cov tuam txhab tsim khaub ncaws fashion, tau muab Nplog cov pawg neeg tsawg Oma tej paj ntaub coj los siv tsim thiab txiav ua khaub ncaws, coj mus muag yam tsis teev txog los tsis lees paub tias tau qhov twg los, tib yam li tej xwm txheej tau tshwm sim rau Hmoob tej paj ntaub uas raug Askiv ib lub khw tsim khaub ncaws fashion Eponine London coj mus siv tsim khaub ncaws muag tsaib no thiab.

Seng Alex Vang uas yog ib tug lees kais qhia ntawv ntawm lub txhooj faj lem (Tsev kawm qib siab) University of California ntawm Merced, thiab ho yog tus tswj lub koom haum Hmong American Experience hais tias, yog thaum tham txog tias yuav tau los pov puag Hmoob tej teej tug no lawm, ces yeej tsim nyog yuav tau coj mus teev zwm nrog ntiaj teb tej koom haum thiab nom tswv tej tuam chav kom txhob muaj neeg coj mus siv tau. Tab sis ntshe yuav ua tsis tau yooj yim thiab tseem yuav tshuav ntev, vim tseem muaj kev sib cov nyom uas muaj cov pom zoo thiab cov tsis pom zoo, ces thiaj tham tsis tau lus xaus tseem ceeb, thiab yuav tsum tau ua li cas thiaj yuav los pov puag tau Hmoob tej paj ntaub no. Ces thiaj ua tsis tau dab tsi tam sim no.

Vang qhia tias Hmoob tej khaub ncaws kuj tseem raug neeg Suav coj mus luam los ua khaub ncaws muag ntau kawg nkaus li lawm thiab. Tsis ntev los no kuj tau muaj ib tug neeg ntoj ncig txawv teb chaws, tau mus yees Hmoob tej poj niam hnav khaub ncaws Hmoob yam tsis tau thov kev tso cai, thiab tau coj mus mus sib tw ces nws kuj yeej nyiaj paj tshab txog 100 txheeb lawm thiab, tab sis yeej tsis tham txog thiab lees paub txog Hmoob tej poj niam uas nws yees daim duab, uas lawv yeej tsis tau ib qho txiaj ntsim dab tsi li.

Txawm li cas los tom qab Hmoob tej neeg zejzog tau mus tawm tsam Askiv lub tuam txhab Eponine London tsaib no xyoo 2018, uas tau coj Hmoob tej khaub ncaws  coj mus txiav thiab xaws ua khaub ncaws fashion uas tsuas hu tias yog cov neeg 'tribal' uas hais tib yam lus, coj tib hom kab lis kev cai thiab tsis nyob hauv zos los sis hauv nroog xwb, yeej tsis lees paub tias yog 'Hmoob tej khaub ncaws' li. Ces thiaj tau ua rau Hmoob tsis txaus siab loj heev.

Txawm li cas los tom qab tau muaj cov teeb meem no tas lawm Eponine London kuj tau muab lo lus Tribal clothing hloov los ua Hmong clothing lawm thiab.

Seng Alex Vang tau qhia rau SBS Radio Hmong Program tias "peb tsim nyog yuav tau los pov puag tej teej tug uas peb yog tus tswv los yog peb muaj ntawd". 

Vang tau tawm ib cov tswv yim ntawm nws lub koom haum Hmong American Experience Facebook page tsaib no 2018 tias "Hmoob cov tsoos ris tsoos tsho tsis yog cov tribal clothing li Eponine London tau tis npe, yog muab hu li ntawd ces yog ib qho qhia tias nws xav txhav ua tus tswv rau tej khoom ntawd, thiab muab cov neeg uas yog tus tswv tiag tshem tawm hauv lawv tej keeb kwm thiab lawv tej txuj art uas yog ib feem tseem ceeb heev rau lawv tej kab li kev cai lawm."

Dr Lee Pao Xiong uas yog tus coj lub chaw teeb txheeb the Centre for Hmong Studies, ntawm txhooj faj lem Concordia Univesity los kuj tau tawm tswv yim rau lub caij ntawd tias "Thaum xub kuv pom Hmoob tej khaub ncaws raug coj mus nthuav qhia rau pej kum haiv lub sam thiaj ces kuv kuj zoo siab thiab tab sis lawv yeej tsis lees paub tias yog Hmoob tej tsoos li. Vim tej paj ntaub no tau teev zwm txog Hmoob tej keeb kwm ntau txheeb xyoo uas tau ua tsov rog thiab tau swb rau Suav, ces tej laus thiaj muab Hmoob tej ntaub ntawv thiab tej chaw uas Hmoob tau khiav mus hla ntawd teev zwm rau hauv tej paj ntaub no ua yog tej yam tseem ceeb heev rau Hmoob tej kab lis kev cai thiab keeb kwm heev li."

Ntxiv ntawd los tsis ntev los no kuj tau rov qab muaj Italy lub tuam txhab khaub ncaws fashion hu ua Max Mara los kuj tau muab Nplog cov neeg pawg tsawg hu ua Oma tej paj ntaub coj mus luam coj los txiav khaub ncaws muag yam tsis qhia lawv paub los yog teev txog lawv npe thiab yog lawv teej tug li thiab.

Yeej tau muaj pej kum haiv tej chaw ntuav xov xwm thiab Nplog tej chaw nthuav xov xwm tau cej luam txog tej xwm txheej uas lub koom haum Traditional Arts and Ethnology Centre tau sawv cev rau Nplog cov neeg pawg tsawg Oma los hais cov teeb meem no. Lawv yeej xav tau lus teb los ntawm Italian lub tuam txhab fashion Max Mara no. Tab sis nws yeej ua tus ntseg lag muag dig tsis hnov tsis paub tsis pom txog thiab tsis kam tawm los lees tej teeb meem no li. 

Lub koom haum Traditional Arts and Ethnology Center (TAEC) no tau hais kom Italy lub tuam txhab muag khaub ncaws fashion no yuav tsum tau los lees tias nws tau coj tej qauv paj ntaub no qhov twg los siv, thiab yuav tsum lees paub thiab teev txog tej tswv neeg ua tej paj ntaub no, los yog yuav tsum tshwm nyiaj paj tshab pub rau lawv raws li qhov tsim nyog.

Lub koom haum no tau xa 3 nqe lus mus rau Italy lub tuam txhab no xws li Ib) Kom lub tuam txhab no yuav tsum tau los lees paub tias coj tej qauv paj ntaub ntawm Nplog cov neeg pawg tsawg Oma los siv thiab teev txog lawv, Ob) Yuav tsum muab tej khaub ncaws nws tsim tau ntawd tshem tawm txhob muag ntawm nws tej khw muag kiag cov khoom tseeb los yog cov khw muag khoom hauv online tawm kom tag tib si, Peb) Kom lub tuam txhab no yuav tsum muab tej nyiaj nws tau los ntawm cov kev muag tej khaub ncaws no tag nrho 100% coj mus pab rau cov koom haum pab thiab txhawb nqa thiab pov puag cov neeg pawg tsawg tej laj lim tswv yim txawj ntse thiab tej khoom lawv tsim tau los ntawd.

Cov xwm txheej no kuj tau tshwm sim rau tib lub caij uas Australia lub koom haum Baptist World Aid tau coj nws tsab ntawv cej luam zum 6 coj los qhia txog nws cov kev tau mus teeb txheeb thiab tshuaj ntsuam tej tuam txhab txiav thiab xaws khaub ncaws txog li 130 lub thiab muaj tej khaub ncaws tshaj 480 hom ntawd seb lawv ho kub siab txog cov kev ncaj ncees pab rau tej neeg pab lawv xaws tej khaub ncaws no thiab tej ib npuag ncig npaum li cas.

Raws li tsab ntawv cej luam no txheeb tau, ces muaj tej tuam txhab no txog li 38% kub siab los daws tej teeb meem no kom lawv tsis txhob yuam siv lwm tus dag zog yam tsis raug cai, kub siab txog tej neeg ua hauj lwm txoj cai thiab lawv txoj kev noj qab nyob zoo, daws cov teeb meem yuam siv tej neeg no yam tsis raws cai li yuam kom sib yuav ua txij nkawm, hawv yuav ua phem thiab tsim teeb meem kub ntxhov rau, los sis ua phem rau tej neeg ua hauj lwm thiab tig los kub siab los daws tej teeb meem no mus txog rau pov puag tej ib puag ncig thiab. Tab sis tsuas muaj tej tuam txhab no txog li 5% thiaj kub siab los xyuas kom tej neeg xaws tej khaub ncaws tau nyiaj txaus coj los siv ua lawv lub neej xwb.

Lub koom haum Global Index on slavery cov xov xwm xyoo 2018 dhau los yeej tau qhia tias muaj cov teb chaws vam meej li America, Japan, Germany, France, South Korea thiab France, Australia mus rau India thiab lwm lub teb chaws yog cov teb chaws tau nqus khoom txawv teb chaws uas cuam tshuam txog cov kev siv tej neeg tsim tej khoom no yam tsis raug kev raug cai.

Teb chaws Kaus Lim qaum teb yog ntiaj teb lub teb chaws uas yuam tej neeg ua qhev txog li 2.6 roob tus thiab tau zum ib hauv ntiaj teb hos lub tau zum 2 yog Eritrea.

Cov lagluam txiav thiab xaws khaub ncaws yog cov ua tau siv tej neeg tej dag zog yam tsis raug kev raug cai thiab yuam tej neeg ua qhev ntau tshaj plaws.

Raws li lub koom haum no cov kev tshawv fawb xyoo 2017 ntawd ces muaj cov neeg ntawm cov teb chawm sam sim txhim kho coob tshaj 30 roob tus los yog txog li 66% yog cov neeg raug lwm tus yuam siv dag zog yam tsis raug kev raug cai los yog raug yuam ua qhev rau tiam neej vam meej tshiab no, uas tau siv tej neeg no khwv nyiaj rau cov lagluam fashion industries tshaj li $150 billion ntawd. 

John Hickey uas yog tus coj ntawm lub koom haum the Baptist World Aid Australia hais tias yuav tsum yog txhua tog tig los koom tes ua ke. Cov neeg yuav khoom siv yuav tau txhob yuav tej khoom uas tej lagluam yuam lwm tus dag zog los ua siv, tej lagluam los yuav tau kub siab los daws cov teeb meem yuam tej neeg dag zog siv thiab yuam tej neeg ua qhev thiab pov puag tej ib puag ncig no kom txhob muaj tej teeb meem no ntxiv, hos tsoom hwv los yuav tau tsim cai los tswj nrog thiab.

Australia los yeej tau tsim ib tsab cai Modern Slavery Act 2018 (cth) uas tau pib coj los siv txij lub ib hlis ntuj xyoo 2019 no lawm thiab, uas yuav kom cov tuam txhab lagluam khwv tau nyiaj tsam txog li $100 roob thiab txog li $50 roob ntawm xeev New South Wales yuav tau kub siab los daws tej teeb meem no, tsis li ces yuav raug txim hnyav.

Share