เป็นเรื่องที่ทราบกันดีอยู่แล้วว่าพวกเราทุกคนมีสิทธิ์ในการร่วมประท้วงในประเทศออสเตรเลีย แต่อย่างไรก็ตาม พวกเรานั้นมีสิทธิในการแสดงความคิดเห็นอย่างเสรีภายใต้กฎหมายรัฐธรรมนูญเท่านั้น
“มีการบัญญัติตัวอย่างการกระทำซึ่งแสดงออกถึงการตระหนักเรื่องการรู้เท่าทันถึงสิทธิในการชุมนุมอย่างสันติในขอบเขตอำนาจของศาลอันเกี่ยวข้องกับสิทธิมนุษยชนในรัฐวิกตอเรีย มณฑลนครหลวงออสเตรเลีย (ACT) และรัฐควีนส์แลนด์ แต่อย่างไรก็ตาม ในพื้นที่การปกครองส่วนใหญ่ของออสเตรเลียนั้น มันไม่ได้มีการระบุอย่างชัดเจนไว้ที่ไหนเลยว่าคุณมีสิทธิในการร่วมประท้วงได้” ศาสตราจารย์ลุค แม็คนามารา จากคณะนิติศาสตร์และการบริหารงานยุติธรรมแห่งมหาวิทยาลัยนิว เซาท์ เวลส์ (University of New South Wales) กล่าว
กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการประท้วงนั้นมีบัญญัติไว้แตกต่างกันในแต่ละรัฐของออสเตรเลีย โดยในรัฐควีนส์แลนด์และออสเตรเลียตะวันออกที่เป็นรัฐแห่งอุตสาหกรรมเหมืองขนาดใหญ่นั้น กลับมีกฎหมายต่อต้านการประท้วงเอาไว้ค่อนข้างชัดเจนกว่ารัฐอื่น ๆ
โดยกฎหมายต่อต้านการประท้วงนั้นก็เป็นประเด็นที่กว้างมาก เพราะในขณะที่คุณอาจจะไม่ได้นับว่ามีความผิดเมื่อไปร่วมการประท้วง แต่คุณก็อาจจะถูกตัดสินว่ามีพฤติกรรมไม่เหมาะสมขณะร่วมประท้วงก็ได้เช่นกัน
ชาวเมืองประท้วงบนถนนในย่านธุรกิจของเมืองซิดนีย์เพื่อแสดงออกถึงการต่อต้านอดีตนายกรัฐมนตรี โดนัลด์ ทรัมป์ เมื่อวันที่ 4 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2560 Source: AFP / SAEED KHAN/AFP via Getty Images
อะไรคือพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม?
พฤติกรรมต่อต้านสังคม เช่น การให้ร้ายแก่ผู้อื่นหรือการทำลายทรัพย์สินนั้น เป็นพฤติกรรมที่ไม่สามารถเป็นที่ยอมรับได้ในการประท้วง ศาสตราจารย์แม็คนามาราเสริมอีกว่า ในการที่ยอมรับได้หรือไม่นั้นก็เป็นคำถามที่ขึ้นอยู่กับว่ามันเป็นพฤติกรรมร้ายแรงขนาดไหน
“พฤติกรรมที่จะถูกประเมินได้จริง ๆ ในกรณีนี้ ยกตัวอย่างเช่น พฤติกรรมขณะทำการประท้วงซึ่งอาจจะมีการเดินขบวน การปักหลัก หรือการคุมขัง ซึ่งนั่นจะถูกประเมินโดยเจ้าหน้าที่ตำรวจที่อยู่ในพื้นที่ขณะนั้นเป็นผู้ใช้วิจารณญาณ”
นักรณรงค์ด้านการนิรโทษกรรมสากล คุณนิกิตา ไวท์ ให้ความเห็นว่า มันเป็นเรื่องที่รับได้หากจะชูป้ายโปสเตอร์หรืองานศิลปะอันมีใจความที่เกี่ยวข้องกับการประท้วง
“ป้ายข้อความหรือโปสเตอร์นั้น ไม่ควรที่จะถูกนับว่าเป็นอาวุธ แต่หากเป็นอุปกรณ์อย่างมีดหรือคบเพลิง นั่นแน่นอนว่ามันเป็นสิ่งที่คุณไม่ควรพกมาติดตัวขณะทำการประท้วง” คุณไวท์กล่าว
การรบกวนระหว่างประท้วง
พวกเราทุกคนล้วนแต่เคยมีประสบการณ์ได้รับผลกระทบกับชีวิตประจำวันของเราขณะที่มีการเดินประท้วง ซึ่งนี่นับเป็นอีกหนึ่งกิจกรรมที่สร้างแรงกดดันให้กับรัฐบาล และอาจส่งผลให้มีการออกข้อกำหนดเพิ่มเติมเกี่ยวกับการประท้วงได้ในอนาคต
ทางด้านศาสตราจารย์เม็คนามารา กล่าวว่า พวกเราต้องยอมรับความจริงว่าการประท้วงนั้นสร้างความไม่สะดวกให้กับเราในทางใดก็ทางหนึ่ง เพราะมันก็เป็นเรื่องเข้าใจได้อยู่แล้วว่ามันเป็นสิ่งที่ตามมาจากกิจกรรมประท้วง
ประเด็นสำคัญของการประท้วงในที่สาธารณะก็คือเพื่อที่จะเรียกร้องความสนใจให้ผู้คนหยุดเพื่อทำความเข้าใจและฟังถ้อยคำสิ่งที่พวกเค้าต้องการจะสื่อกับคนส่วนใหญ่คุณแม็คนามารากล่าว
แต่อย่างไรก็ตาม ในทางกฎหมายนั้น ก็มีการระบุโทษไว้สำหรับบุคคลที่สร้างสถานการณ์วุ่นวายไว้ด้วยเช่นกัน
อย่างไรก็ตาม ในออสเตรเลียนั้น การจัดประท้วงในพื้นที่ที่อาจสร้างผลกระทบรุนแรงกับเศรษฐกิจในวงกว้าง เช่น ท่าเรือหลัก ถนน พื้นที่สัญจรหลัก หรือแม้แต่การขัดขวางให้คนส่วนใหญ่ไม่สามารถเดินทางไปทำงานได้นั้น นับว่าเป็นการกระทำที่เกี่ยวข้องกับกฎหมายต่อต้านการประท้วง
MELBOURNE, AUSTRALIA - AUGUST 21: ชายหนุ่มชูป้าย "อิสรภาพ" บนสถานีรถไฟรางเบาเพื่อเรียกร้องให้หยุดการล็อคดาวน์เมื่อวันที่ 21 สิงหาคม พ.ศ. 2564 ในเมืองเมลเบิร์น ออสเตรเลีย Credit: Getty Images
“ในเมืองแอดิเลด มันเป็นไปได้ว่าคุณอาจจะถูกสั่งจำคุกนานถึงสามเดือนหากคุณขัดขวางหรือสร้างความเดือดรร้อนในพื้นที่สาธารณะ และการที่กฎหมายระบุไว้เช่นนี้มันจึงตัดสินได้กว้างมาก หมายความว่าการประท้วงบนถนน หน้าตึกอาคาร หรือหน้าสภา คุณก็อาจจะโดนจับในฐานมีความผิดได้ทั้งนั้น” คุณซาราห์กล่าว
ในการตัดสินว่าคุณมีความผิดในกรณีดังกล่าวในออสเตรเลียนั้น มีการระบุไว้ตั้งแต่การบุกรุกพื้นที่ส่วนตัว การประท้วงโดยการปลอมรูปลักษณ์ตัวตน การขัดขวางพนักงานหรือเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องกับงานฉุกเฉิน หรือการข่มขู่และใช้ถ้อยคำรุนแรง ไปจนถึงการทำลายข้าวของและทรัพย์สิน
แต่ในทางความเป็นจริง คนส่วนใหญ่จะถูกจับกุมฐานไม่ปฏิบัติตามกฎหมายนั้น จะมีต้องแสดงถึงพฤติกรรมที่โจ่งแจ้งว่าตั้งใจขัดต่อกฎหมายอย่างชัดเจน เช่น การคลุมสะพานด้วยป้ายสัญลักษณ์หรือข้อความประท้วงขนาดใหญ่ เป็นต้น
ศูนย์กฎหมายด้านสิทธิมนุษยชนได้มีการเรียกร้องในเรื่องของการประท้วงถึง 34 ครั้งในรอบ 20 ปีที่ผ่านมาด้วยเหตุที่เห็นว่าปัจจุบัน กฎหมายมีส่วนที่ทำให้การประท้วงนั้นทำได้ยากขึ้น
การชุมนุมที่ได้รับการอนุญาตในทางกฎหมาย
อย่างไรก็ตาม หากกลุ่มผู้ชุมนุมจำเป็นต้องมีการประท้วงที่ใช้พื้นที่ขนาดใหญ่ในที่สาธารณะ คุณสามารถทำเรื่องขออนุญาตชุมนุมโดยการเขียนคำขอถึงทางการตำรวจหรือรัฐบาลของพื้นที่ที่คุณอยู่
“หากคุณได้รับการอนุญาตให้ดำเนินการชุมนุมประท้วงได้ล่วงหน้า มันก็จะเป็นการที่คุณจะได้สิทธิ และตำรวจก็จะไม่สามารถขอให้คุณหยุดชุมนุมโดยไม่มีเหตุผลได้ ยกตัวอย่างเช่น การปิดถนนจราจรชั่วคราวนั้นสามารถทำได้หากคุณเป็นการประท้วงที่ได้รับอนุญาต ยิ่งไปกว่านั้น ถนนเส้นที่จะใช้การเดินประท้วงก็จะได้รับการเคลียร์พื้นที่ให้โดยเฉพาะตามเวลาที่ได้รับอนุญาตอีกด้วย แต่แน่นอนว่าการเดินประท้วงนั้น จะต้องได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิดโดยเจ้าหน้าที่เพื่อให้การประท้วงดำเนินไปอย่างราบรื่น” คุณแม็คนามาราอธิบายเสริม
นักเคลื่อนไหวเรื่องสภาวะอากาศโลกร่วมเดินขบวนผ่านกลางใจเมืองซิดนีย์ออสเตรเลีย ณ วันที่ 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2565 Credit: Lisa Maree Williams/Getty Images
ต้องทำอย่างไรหากโดนจับกุมตัวโดยเจ้าหน้าที่?
คุณควรจะทำการติดต่อทนายความ และศูนย์ทางด้านกฎหมายในชุมชนนั้นจะทำหน้าที่ให้คำปรึกษาด้านกฎหมาย ซึ่งคุณจะมั่นใจได้ว่าสิทธิของคุณจะได้รับการปกป้อง
โทษของการกระทำผิดจากการประท้วงส่วนใหญ่นั้นจะเป็นการปรับเงินที่ราว ๆ 200-300 ดอลลาร์
หากเรามองภาพรวมแล้ว คนออสเตรเลียนับว่าโชคดีมากที่ได้ใช้ชีวิตในสังคมที่ตำรวจและผู้ใช้บังคับกฎหมายต่างก็ให้คุณค่ากับอิสรภาพเช่นนี้
เข้าใจสิทธิของตัวเอง
หากคุณต้องการทำความเข้าใจถึงการใช้สิทธิของตัวเอง หน่วยงานในออสเตรเลีย อาทิ ศูนย์กฎหมายสิทธิมนุษยชน และองค์กรนิรโทษกรรมนานาชาติ รวมไปถึงสภาท้องถิ่นของคุณ สามารถเป็นผู้ให้ข้อมูลที่ถูกต้องและแม่นยำเกี่ยวกับการประท้วงและกฎหมายที่เกี่ยวข้องได้
