Phương gọi dự án của mình là Vietnam Archive Project, hay "Dự án lưu trữ tài liệu về Việt Nam". Các hiện vật bao gồm các slide ảnh, ảnh chụp, cuộn phim, tài liệu và đồ vật có liên quan tới lịch sử của Việt Nam và cộng đồng Việt Nam trên thế giới.
Phuong Ngo bắt đầu dự án này một cách tình cờ. Năm 2010 khi đang học chuyên ngành Nghệ thuật tại đại học, Phương lên ebay để tìm một số dụng cụ cho bài tập của mình. Tại đây anh bắt gặp 400 slide ảnh rao bán trên ebay của một cựu chiến binh Mỹ từng tham gia cuộc chiến tại Việt Nam.
"Tôi quyết định mua những slide ảnh này, và cũng từ đó luôn cố gắng tìm xem còn có thể thu thập thêm hiện vật nào nữa", Phuong chia sẻ với SBS.
Kho lưu giữ hiện vật của Phương giờ đã có hơn 15 ngàn slide ảnh, 5,000 đến 6,000 ảnh chụp, album ảnh và vật dụng liên quan tới lịch sử của Việt Nam. Phần lớn những hiện vật này Phương mua từ ebay hoặc từ các đối tác chuyên săn lùng hiện vật lịch sử.
Source: SBS Mai Nguyen
... Với tôi cuộc chiến ở Việt Nam không trắng đen rõ ràng mà có rất nhiều phần xám.
Phương cho biết đây là một dự án cá nhân nhằm giúp anh hiểu hơn về lịch sử của Việt Nam, về cộng đồng Việt Nam trên thế giới, cũng như về bản thân mình với tư cách là thế hệ người Việt thứ hai tại Úc.
Những người như ba mẹ của Phương đều là dân tị nạn chạy khỏi Việt Nam sau khi nền cộng hoà ở Sài Gòn sụp đổ và thay thế bởi chế độ chủ nghĩa xã hội. Thế nên khi họ nhìn nhận cuộc chiến ở Việt Nam, ai xấu ai tốt, hay ai đúng ai sai đều rất trắng đen rõ ràng.
Tuy Phương hoàn toàn hiểu và công nhận cách nhìn này, anh tin rằng thế hệ thứ hai và thế hệ thứ ba không còn muốn nhìn nhận cuộc chiến như vậy. Thay vì chỉ coi cuộc chiến tranh ở Việt Nam như một sự kiện đơn độc, Phương muốn nhìn nhận cuộc chiến một cách toàn diện hơn và hiểu vai trò của nó trong lịch sử nhân loại.
"Cha mẹ tôi đã phải trải qua những tháng ngày địa ngục. Nhưng nếu những sự kiện này không xảy ra, thì tôi đã không ở đây; tôi sẽ không có quyền được phát ngôn, không được tạo ra các tác phẩm chỉ trích chính quyền, sẽ không được hưởng nền giáo dục và chăm sóc sức khoẻ chất lượng và miễn phí," Phương giải thích.
Source: SBS Mai Nguyen
"Đó là lý do với tôi cuộc chiến ở Việt Nam không trắng đen rõ ràng mà có rất nhiều phần xám."
Và Phương mong muốn dự án của mình sẽ là cầu nối giữa thế hệ người Việt thứ nhất và các thế hệ sau, giúp hai thế hệ có thể bàn luận và có thêm cách hiểu về cuộc chiến ở Việt Nam.
Triển lãm "Conflicted: Works from the Vietnam Archive Project"
Một vài hiện vật trong dự án Vietnam Archive Project hiện đang được trưng bày tại triển lãm "" ở Melbourne.
Ngoài ra, triển lãm cũng có thêm nhiều tác phẩm mới được lấy cảm hứng từ những bức ảnh, tài liệu và vật dụng mà Phương bắt gặp trong kho lưu giữ hiện vật của mình.
Một ví dụ là bức hình của một chiến binh đứng trước tấm da hổ. Phương cho biết tấm hình đã khiến anh tò mò và quyết định đi nghiên cứu về lịch sử của hổ và việc buôn bán hổ ở Việt Nam. Những tấm hình của những cô gái Việt làm ở hộp đêm trong chiến tranh thì thúc đẩy Phương đi nghiên cứu và tạo ra các tác phẩm nhận xét về bình quyền cho phụ nữ.
Source: SBS Mai Nguyen
Tôi luôn bảo mọi người tôi cảm thấy mình là nười Việt khi ở Úc, và là người Úc khi ở Việt Nam. Cảm giác đó cũng mang đầy sự mâu thuẫn.
Khi được hỏi tại sao triển lãm lại mang tên Mâu thuẫn (Conflicted), Phương cho biết mọi người có thể thấy sự "mâu thuẫn" ngay trong chủ đề của các tác phẩm ở triển lãm: chủ đề chiến tranh.
"Nhưng ngoài ra, đó cũng là mâu thuẫn về danh phận của bản thân [...] Tôi luôn bảo mọi người tôi cảm thấy mình là nười Việt khi ở Úc, và là người Úc khi ở Việt Nam. Cảm giác đó cũng mang đầy sự mâu thuẫn", Phương chia sẻ.
Và dù đã 7 năm trôi qua kể từ khi Phương bắt đầu Vietnam Archive Project, Phương không thực sự nghĩ mình đã giải quyết được các mối mâu thuẫn và các câu hỏi về bản thân, gia đình và cuộc chiến ở Việt Nam. Càng thu lượm và sưu tầm các hiện vật lịch sử, anh càng nhận ra câu trả lời sẽ phức tạp hơn so với những gì anh nghĩ ban đầu.
"Câu hỏi ở đây là liệu tôi nên từ bỏ hay tiếp tục cố gắng dù biết tôi sẽ không thể tìm được câu trả lời. Với tôi, đó là tiếp tục cố gắng."
Triển lãm "" sẽ mở cửa đến ngày 1/7/2017 tại The Substation, thành phố Melbourne.
Thêm thông tin và cập nhật Like
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại
Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại
