Theo các nhà nghiên cứu tại trung tâm phân tích chính sách của Đại học Liên Hiệp Quốc United Nations University, chúng ta không chỉ cần lo lắng về vấn đề biến đổi khí hậu.
Báo cáo mới 'Rủi ro thảm họa liên kết với nhau' cho biết sự cạn kiệt tài nguyên của thế giới đang tạo ra một chuỗi các rủi ro liên kết với nhau mà từ đó khó có thể phục hồi được.
Báo cáo chỉ ra sáu lĩnh vực đặc biệt quan tâm, bao gồm sự nóng lên toàn cầu, sự cạn kiệt lớn nguồn nước ngầm hoặc tầng ngậm nước, sự tan chảy của sông băng, sự gia tăng bất thường của rác vũ trụ và sự tuyệt chủng ngày càng tăng của các loài và hệ sinh thái của chúng.
Các nhà nghiên cứu cảnh báo, kết quả có thể dẫn đến thời điểm mà tương lai của chúng ta trở nên “vô định” với bão, lũ lụt và hỏa hoạn khiến nhiều ngôi nhà không thể bảo hiểm được.
Đó là một vấn đề ở Úc, nơi hơn nửa triệu tài sản được dự đoán sẽ không thể bảo hiểm vào năm 2030, chủ yếu là do lũ lụt.
Theo nhà nghiên cứu và đồng tác giả của United Nations University, Caitlin Eberle, chúng ta cần nắm bắt được mức độ kết nối giữa các vấn đề để tìm ra giải pháp.
Điều này có nghĩa là không coi con người và thiên nhiên là những thực thể riêng biệt, mà thực sự chấp nhận một kiểu chung sống với các quá trình tự nhiên khác nhau.Nhà nghiên cứu Caitlin Eberle
Điều này có nghĩa là đưa thêm không gian xanh vào các thành phố của chúng ta hoặc cho phép các dòng sông chảy tự nhiên hơn. Điều này sẽ giúp ích cho một số thời điểm bùng phát."
Một trong những mối quan tâm chính là sự cạn kiệt của các tầng ngậm nước đang bị rút cạn nhanh hơn mức chúng có thể được bổ sung.
Theo Liên hợp quốc, nước ngầm hỗ trợ 40% sản lượng nông nghiệp của thế giới và việc cạn kiệt nguồn cung cấp nước ngầm này đã có tác động.
Báo cáo nêu bật tầng chứa nước ở High Plains chạy dọc theo một số tiểu bang của Hoa Kỳ, nơi hỗ trợ các loại cây trồng trị giá hàng chục tỷ đô la như lúa mì và đậu nành sẽ cạn kiệt.
Đến năm 2100, 40% tầng ngậm nước sẽ không còn hỗ trợ cho nông nghiệp, thách thức nguồn cung cấp lương thực của nhiều quốc gia phụ thuộc vào xuất khẩu của Mỹ.
Đây cũng là vấn đề ở khu vực Tây Bắc Ấn Độ.
Báo cáo cho biết khu vực này cung cấp 85% lượng gạo và 85% lúa mì cho Ấn Độ, nhưng 78% giếng nước đã bị khai thác quá mức, khiến nước ngầm ở mức nghiêm trọng vào năm 2025.
Bà Eberle giải thích.
“Bạn có thể coi những cái giếng này giống như ống hút trong một cốc nước lớn và khi chúng ta kéo nguồn nước ngày càng xa hơn lên bề mặt, mực nước càng ngày càng giảm xuống. Và đến một lúc nào đó, nó vượt quá tầm với của nơi cái giếng thực sự có thể tiếp cận nguồn nước.
Đó là thời điểm bùng phát rủi ro. Từ đây, chúng ta có thể hiểu rằng giờ đây cái giếng đó không thể kéo nước lên mặt nước nữa và nguy cơ mất mùa xảy ra, nông dân có thể mất sinh kế và người dân có thể bị đói.”
Báo cáo cho biết các dòng sông băng, một nguồn nước ngọt khác cũng đang biến mất với tốc độ nhanh chóng.
Ngoài việc thiếu nước, một nguy cơ khác đối với hành tinh là một nguy cơ không dễ nhận thấy - rác vũ trụ bị bỏ lại trên quỹ đạo quanh hành tinh của chúng ta.
Cơ quan Vũ trụ Châu Âu cho biết có hơn 170 triệu vật thể, bất kỳ vật thể nào trong số đó đều có thể vô hiệu hóa máy bay và có khả năng kích hoạt một chuỗi hủy diệt, phá hủy các hệ thống vệ tinh quan trọng.
Đoạn trích từ đồ họa hoạt hình được Đại học Liên Hợp Quốc tạo ra cho thấy các mảnh vụn không gian đã trở thành một trong những điểm bùng phát như thế nào.
“Ví dụ, hãy lấy sự phụ thuộc của chúng ta vào cơ sở hạ tầng không gian ở trên cao. Hàng nghìn vệ tinh quay quanh Trái đất, cung cấp dữ liệu quan trọng cho việc theo dõi thời tiết, hệ thống cảnh báo sớm và thông tin liên lạc.
Trong nhiều thập kỷ, chúng ta đã phóng các vật thể vào không gian mà không quản lý các mảnh vỡ mà chúng tạo ra. Khi chúng ta tiếp tục làm ô nhiễm quỹ đạo của mình bằng các vệ tinh và mảnh vụn, cuối cùng chúng ta sẽ đạt đến điểm bùng phát.Cơ quan Vũ trụ Liên Hợp Quốc
Một vụ va chạm có thể gây ra một chuỗi các vụ va chạm cho đến khi cơ sở hạ tầng không gian của chúng ta bị phá hủy hoàn toàn.”
Tiến sĩ Zita Sebesvari là tác giả chính của báo cáo và Phó Giám đốc Đại học Liên hợp quốc.
“Chúng tôi sử dụng nhiều vệ tinh để theo dõi những thay đổi trong việc sử dụng đất cũng như nước ngầm hoặc sông băng tan chảy. Thông tin này là cần thiết để quản lý tài nguyên thiên nhiên và lập kế hoạch tốt hơn để bảo tồn đa dạng sinh học hoặc bảo vệ môi trường sống cũng như liên quan đến các loài đó.”
Theo bà Sebesvari, sự tuyệt chủng của các loài cũng có mối liên hệ với nhau.
"Nó được gọi là sự cùng tuyệt chủng của các loài. Đó là mạng lưới sinh thái, gồm các loài cần nhau, các loài dựa vào nhau, chẳng hạn, chúng là con mồi và động vật ăn thịt, hoặc cần nhau để thụ phấn hay là môi trường sống của nhau.
Một trong những ví dụ chúng tôi có là loài rùa gopher, sống ở miền nam Hoa Kỳ. Nó đào ra những cái hang được hơn 350 loài sử dụng vì nhiều lý do khác nhau, để ẩn náu, làm tổ, chống nóng và những thứ tương tự. Vì vậy, loài này dễ bị tổn thương và môi trường sống của nó đang thu hẹp."
Báo cáo cho biết các nghị quyết và chiến lược liên chính phủ là chìa khóa trong việc tìm ra giải pháp.
