دیوید ویلدن، دستیار اول دبیرخانه وزارت امور داخله دیروز (دوشنبه، ۱۵ نوامبر) به کمیته بررسی‌کننده نقش آسترالیا در افغانستان و عملیات تخلیه در مجلس سنا گفت، تا اکنون هیچ ویزه‌ای از میان هزار جایگاه دایمی به افغان‌ها صادر نکرده‌اند.
آقای ویلدن گفت: «ما به کسانی که تازه رسیده‌اند ویزه پناهندگی نداده‌ایم، هنوز به آن مرحله نرسیده‌ایم.»
در همین حال، این وزارت تخمین می‌زند حدود ۱۵۰ هزار شهروند افغانستان طی سه ماه گذشته در قالب ۳۲ هزار تقاضانامه خواستار پناهندگی در آسترالیا شده‌اند. به گفته مقام‌های وزارت داخله، در اوج دشواری شرایط در افغانستان، در یک هفته ۱۰ هزار درخواست پناهندگی دریافت کرده است.
از سوی دیگر، هزاران شهروند افغانستان که از زمان سقوط کابل بدین‌سو به آسترالیا آمده‌اند، هنوز با ویزه‌های موقت در کشور به سر می‌برند.
سرنوشت دارندگان ۴۴۹ در خارج از آسترالیا
بعد از تسلط طالبان بر افغانستان، ۵۶۳۶ ویزه اضطراری موقت (زیرکلاس ۴۴۹) به اتباع افغانستان اعطا شده‌اند. از این میان، تنها ۳۵۶۸ تن آن‌ها توانسته‌اند وارد آسترالیا شوند و بقیه یا در داخل افغانستان یا در کشورهای دیگر گیر مانده‌اند.
مقام‌های وزارت امور داخله گفته‌اند ویزه‌های اضطراری سه ماهه افغان‌هایی که هنوز نتوانسته‌اند از کشور خارج شوند، تمدید نخواهند شد.
در عوض، آن‌ها نیز با درج درخواست ویزه بشردوستانه، به جمع ۱۵۰ هزار متقاضی برای سه هزار جایگاه اختصاصی اولیه به اتباع آسیب‌پذیر افغانستان بپیوندند.
شریل-آن موی، معاون دبیرخانه وزارت داخله گفت، هنوز هیچ تصمیمی برای تمدید ویزه‌های ۴۴۹ در خارج از کشور گرفته نشده است.
خانم موی گفت: «به جای اتکا به ویزه ۴۴۹ از زمان انقضای آن به بعد، درخواستی که شما باید درج کنید، ادعای بشردوستانه است.»
آن‌عده از دارندگان ویزه ۴۴۹ که قادر برقراری تماس با وزارت امور خارجه و تجارت (DFAT) یا وزارت امور داخله هستند، می‌توانند درخواست کنند که پرونده آن‌ها «به صورت موردی» ارزیابی شود.
اما نگرانی‌هایی وجود دارند که ممکن است بسیاری از افغان‌ها نتوانند به دلیل زندگی در خفا از ترس طالبان، به سر بردن در مناطق دورافتاده فاقد وسایل ارتباطی یا مشکلات دیگر نتوانند با مقام‌های آسترالیایی تماس برقرار کنند.
وزارت امور داخله قبلاً گفته بود که با افراد مربوط به این گروه درباره «گام بعدی» در روند ویزه شان تماس گرفته خواهد شد.
با این حال جِنِت رایس، سناتور حزب سبز، نسبت به سرنوشتی که در انتظار این متقاضیان «عمیقاً» ابراز نگرانی کرد.
خانم رایس در جلسه استماعی کمیته گفت: «ما اساساً هر کسی را که بتواند از کشور خارج شود، معلق گذاشته‌ایم. اگر آن‌ها در حال درج درخواست برای ویزه‌ای هستند که ممکن است دریافت کنند یا نکنند.»
اما از سوی دیگر، ویزه‌های اضطراری موقت آن‌عده از افغان‌هایی که توانسته‌اند با پروازهای نجات یا بعد از آن به طریقی خود را به آسترالیا برسانند، برای طی مراحل اخذ اقامت دایمی شان، به مدت ۱۲ ماه تمدید می‌شوند.
گزینه‌ها برای ترک افغانستان محدود هستند
حدود ۸۷ شهروند و ۸۲ باشنده دایمی آسترالیا در حالی در افغانستان گیر مانده‌اند که گزینه‌ها برای خارج شدن از این کشور تحت کنترل طالبان خیلی محدود هستند.
با این حال، شمار کسانی که از ماه آگست بدین‌سو از افغانستان به آسترالیا آمده‌اند، از ۴۱۰۰ نفر که با پروازهای نجات تخلیه شدند، به ۵۱۵۰ نفر افزایش یافته است.
سایمن نیوهام، معاون دبیرخانه وزارت خارجه و تجارت، به کمیته سنا گفت، حکومت توانسته است ۱۰۳ شهروند، ساکن دایمی و اعضای خانواده‌های آن‌ها را به کمک پروازهای دولتی قطر از افغانستان خارج کند.
آقای نیوهام گفت: «ما روی پروازهای بین‌المللی از کابل بسیار زیاد متمرکز هستیم.»
او افزود: «از آن‌جایی که این گزینه در حال تجاری‌تر [و] عملی‌تر شدن است، انتظار داریم تعداد کسانی که با آن پروازها خارج می‌شوند، افزایش یابد.»
در عین حال، تعدادی از افراد خلاف توصیه مقام‌های آسترالیایی به تلاش‌های شان برای خروج زمینی از افغانستان ادامه داده‌اند.
نزدیک ۹۰۰ نفر از شهروندان، ساکنان دایمی و دارندگان ویزه‌های آسترالیایی از مرز پاکستان عبور کرده و تعداد اندکی خود را به ایران، تاجیکستان و ازبکستان رسانده‌اند.
حدود ۸۰ تن از شهروندان، ساکنان دایمی و دارندگان ویزه خود را پایتخت‌های کشورهایی اروپایی یا خاور میانه رسانده‌اند.
دنیل اسلوپر، نماینده ویژه وزارت خارجه در امور افغانستان، گفت که هرچند طالبان در سطح گسترده تعهد کرده‌اند که اجازه می‌دهند افراد به طور ایمن کشور را ترک کنند، ولی هنوز سطحی از خطر وجود دارد.
آقای اسلوپر گفت، این شامل شواهدی مبنی بر آزارواذیت و تهدید فیزیکی افراد در ایست‌های بازرسی مرزی می‌شود.
او گفت: «توصیه سفر ما به مردم همین می‌ماند که خودشان قضاوت کنند.»
«تردد در سراسر کشور می‌تواند بسیار دشوار و ناپایدار باشد.»
آقای اسلوپر گفت که دولت آسترالیا در این باره به رایزنی‌های خود با رهبری طالبان ادامه داده است.
