Avustralya’da Paskalya: Din ötesinde kültürel gelenekler

Australia Explained - Easter

Avustralya’da paskalya tatili, çikolatalar ve etkinlikler dini kökenlerinin ötesinde bir karakter alıyor. Credit: Fly View Productions/Getty Images

Get the SBS Audio app

Other ways to listen

Hristiyanlar için Paskalya son derece önemli bir zaman. Ancak dindar olmayanlar veya diğer dinden insanlar için Paskalya denince akla dört günlük tatil, aileyle veya arkadaşlarla sosyal etkinlikler, açık havada eğlenceler ve çocukların odak noktası olduğu aktiviteler akla geliyor. Avustralya’da Paskalya’nın püf noktaları bu bölümde.


ÖNE ÇIKANLAR
  • Paskalya tarihi her yıl değişen dini bir bayram. Avustralya’da genelde sonbahardaki okul tatillerine rastlar.
  • Dini önemi dışında, Paskalya ailelerin bir araya geldiği, yaşadığımız toplumla bağları sağlamlaştırdığımız, açık hava etkinliklerine katıldığımız veya tatile çıktığımız bir dönem.
  • Paskalya tavşanı yerine Avustralya’da genelde çölde yaşayan keseli havandan esinlenen Paskalya bilbisine rastlarsanız şaşırmayın.
Hristiyanlıkta Paskalya (Easter) Hz. İsa’nın ölümü ve yeniden vücut bulmasını anan ve dini takvimin en önemli tarihlerinden biri.

Avustralya’da Paskalya döneminde genelde dört günlük tatil uygulanır. Cuma, Pazar ve Pazartesi ülke çapında resmî tatil. dışında her yerde Cumartesi de tatil.

Lübnan asıllı Sydneyli Danielle Corrie küçüklüğünden beri hem Katolik hem de Ortodoks Paskalyasını kutluyor. Genelde çevresindekiler dört günlük tatilde şehir dışına kaçtıklarını söylüyor.

“Çok farklı kültürlerden gelenler var. Ayrıca okulların ara tatili de bu arada. Aileyle daha fazla zaman geçirmek veya farklı bir yere gitmek için iyi bir zaman olarak bakılıyor. Avustralya’da sonbahara denk geldiği için mangal ve piknik için de çok uygun” diye konuşuyor.
Australia Explained - Easter
Çocuklar çikolata toplamak için kendi kovalarını hazırlayabiliyor. Credit: Fly View Productions/Getty Images

Çocuklar için Paskalya

Melbourne Üniversitesi’nden okul öncesi eğitim araştırmacısı Lisa Baker küçük çocuklar için Paskalya’nın oyunlar ve aktiviteler olduğunu söylüyor.

“Okul önceki çağdaki çocuklar ve ilkokula gidenler için Paskalya, Paskalya tavşanları ve yumurtaları anlamına geliyor.

“Paskalya yumurtası avı Avustralyalı çocukların son derece hoşuna giden bir etkinlik” diyor.

Aileler, çeşitli sosyal dernekler veya okullar tarafından parklarda veya bahçelerde organize edilen Paskalya yumurtası avında çocuklar çikolatadan yumurtalar veya tavşanlar, şekerleme veya boyanmış gerçek yumurtalar arar.

Paskalya mitolojisine göre Paskalya yumurtalarını getirip saklayan Paskalya tavşanıdır. Ancak artan sayıda Avustralyalı ekosistemde bir zararlı olarak görülen tavşan yerine ülkenin gerçekten bir parçası olan bilbi’yi kullanıyor.

“Tavşanlar dışardan getirilmiş bir hayvan ve yerli canlılar ve habitatlar üstünde inanılmaz olumsuz etkisi oldu. Bu yüzden de yerli hayvanımız bilbi’yi sahiplendik” diyor.

“Artık çikolata tavşan aldığınız gibi çikolata bilbiler alabiliyorsunuz” diyor.

Avustralya gibi çok kültürlü bir ülkede Paskalya eğlenceleri de çok kültürlü oluyor.

Baker çok kültürlü Paskalya geleneklerinin en belirgin şekilde okullarda görüldüğünü söylüyor. Ulusal okul müfredatları kültürel olarak kapsayıcı ve birleştirici olarak öne çıkıyor.
Öğretmenler ve okullar tüm çocukların kültürlerine yönelik hassasiyet göstermek istedikleri için bu tür eğlenceli etkinlerde kapsayıcı olmaya çalışıyorlar.
Lisa Baker
“Çikolatalı Paskalya yumurtaları avına çıkma dışında çocuklara Ortodoks geleneği olan Paskalya yumurtası boyatabiliyorlar. Veya yumurtaları kuş yuvasına veya bir ağaç dalına yerleştirmek gibi farklı etkinlikler düzenliyorlar” diyor.
Australia Explained - Easter -  mother and child with Easter bonnet
Paskalya şapkası yapıp Paskalya şapka geçit törenine katılmak da bir gelenek. Birçok okul çocuklar ve aileleri için bu tür etkinlikler düzenliyor. Credit: OMG/Getty Images

Farklı Paskalya gelenekleri

Bir ve ikinci nesil Lübnan asıllı Avustrlayalı anne ve babadan olan Danielle Corrie, küçüklüğünden beri hem Katolik hem de Ortodoks Paskalya geleneğini takip etmiş.

Katolik ve Ortodoks gelenekte Paskalya farklı günlerde düzenleniyor. “Katolik Paskalya Miladi takvimi kullanıyor. Ortodoks kilisesi de Rumi takvimi. Bazen aynı güne rastlıyor bazen aralarındaki fark beş haftaya kadar uzuyor” diyor.

Her iki gelenekte de amaç ailelerin bir araya gelip paskalya çörekleri, ev yapımı kurabiyeler, balık çorbaları ve yemekleri yemeleri. Pazar günü de paskalya ziyafeti çekmeleri.

Ortodoks Paskalya geleneğinin en öne çıkan etkinliği soğan yaprağı gibi doğal malzemelerle yumurta boyadıktan sonra aile arasında oynanan yumurta savaşı.

Corrie küçükken yaptıkları yumurta savaşlarını hatırlıyor.

“Heyecanlı bir oyundu. Bir aile üyesiyle karşı karşıya gelip yumurtaları tokuşturursunuz. Bir ucu çatlarsa öteki ucuyla oyuna devam edersiniz. İki ucu da çatlarsa elenirsiniz. Oyunun sonunda yumurtasında çatlak olmayan veya en fazla tek çatlak olan kişi kazanır” diyor.
Australia Explained - Easter
Avustralya’da yaşayan Rum, Rus ve Makedon Ortodoks kilisesi üyeleri paskalyayı kendilerine özgü gelenekleriyle kutluyor. Credit: LOUISE BEAUMONT/Getty Images
Paskalya öncesi Salı günü büyük perhiz öncesi arife günü olarak kutlanır. Shrove Tuesday veya Pancake Day olarak bilinir.

Baker, “Paskalya perhizine girmeden önce elinizde kalan gıdaları kullanmayı amaçlar” diyor. Pancake yapmanın da çocukların dahil edilebildiği eğlenceli bir aktivite olduğunu hatırlatıyor.

“Genelde bir aile etkinliği olarak öne çıkıyor. Ancak birilerini davet etmek isterseniz kimse itiraz etmez” diyor.

Bağları güçlendirme vakti

Paskalya sırasında kampa gitmek veya festivallere katılmak da sıkça görülen bir aile etkinliği.

Sydney’de büyüyen birçok çocuk gibi Corrie de çocukken ailesiyle çiftçileri onurlandıran bir festival olan Sydney Royal Easter Show’a gittiğini hatırlıyor.

“Çok etkileyici bir tecrübeydi. Kırsaldan gelen çiçek ve sanat etkinlikleri vardı. Ahşap oyma gibi etkinliklerde okulda kullanmak için bolca malzeme toplardık. Tabi Paskalya çantalarımızı da bir sürü hediye, şekerleme ve cipsle doldururduk” diyor.
Australia Explained - Easter - Princess Anne Visits Sydney
Paskalya döneminde iki hafta boyunca açık kalan The Sydney Royal Easter Show Avustralya’da düzenlenen en büyük etkinlik. Her yıl yaklaşık 800 bin katılımcıyı çekiyor. Credit: Mark Metcalfe/Getty Images
The Sydney Royal Easter Show’un Paskalya ile dini bir bağlantısı yok. Sadece her yıl Paskalya döneminde düzenlendiği için tarihsel bir bağı var.

Tarım ve Sydney Royal Easter Show Genel Müdürü Murray  Wilton, “1890larda alınan bir kararla Paskalya zamanı düzenlenmesi kararlaştırılmış. Nedeni de üç günlük bir hafta sonu olduğu için insanların çiftliklerini bırakıp şehre gelmesi için daha fazla zamanı olması. Bu yüzden de Paskalya şovu bu tarihlerde düzenleniyor” diyor.

Ülke çapında düzenlenen irili ufaklı diğer Paskalya şovları gibi The Sydney Royal Easter Show’da da oyunlar, çiftlik hayvanları ve yarışmalar var.

Wilton the Sydney Royal Easter Show’un çok kültürlüğü benimsediğini ve bu kapsamda Avustralya Vatandaşlık Günü düzenlediğini söylüyor.

“Yeni vatandaşlar dört veya beşinci nesil Avustralyalı çiftçilerle bir araya geliyor. Tüm bu toplumların on iki gün boyunca kaynaştığını görmek çok güzel. Tüm zenginliği ile Avustralya kültürünün tarımı yücelttiğini görüyorsunuz” diyor.
Hangi ülkeden geldiğiniz önemli değil. Hangi dine mensup olduğunuz da. The Sydney Royal Easter Show’un kapıları size ardına kadar açık.
Murray Wilton
Baker’a göre Paskalya başkalarıyla beraber kaynaşma ve toplumu güçlendirecek bir şekilde eğlenme fırsatı.

“Toplumsal gruplar, okul grupları, belediyeler, yerel pazarlar, festivaller ve etkinlikler var. Dört günlük bir hafta sonu. Dışarı çıkıp kaynaşma fırsatı” diyor.

“Paskalya veya diğer dini, sosyal veya kültürel etkinliklerin hepsinin amacı insanları bir araya getirip aramızdaki bağları, ailemizi kutlamak” diye ekliyor.

Share