ÖNE ÇIKANLAR
- Avustralya yerli toplumlarının birbirine benzer tek bir grup olarak düşünmemek gerekiyor.
- Yaklaşık 500 ulusun her birinin farklı kültürleri, dilleri, yaşam şekilleri ve aile yapıları bulunuyor.
- Kültürel çeşitliliğin farkında olmak Avustralya yerlilerle anlamlı ilişkiler kurmak için çok önemli.
Avustralya çapındaki yerli toplumlar arasındaki zengin çeşitliliği göz ardı edip tüm Aborijin ve Torres Boğazı Adalı toplumları tek şablona sokmak sık sık gözlenen bir hata. Avustralya yerlileri arasındaki kültür, aile yapısı, dil ve hayat stili olarak farklar devasa boyutta olabiliyor.
Batı Avustralya’nın Kimberley bölgesindeki Bardi Country’den Munya Andrews Teyze Avustralya gibi kıta büyüklüğünde bir ülkedeki çeşitliliği anlayabilmek için ülkenin bakmanın yeterli olduğunu düşünüyor.
“İnsanlara o haritaya bakmalarını söylüyoruz. 500 kadar Ulus var haritada. Her Ulusun ya kendi dili var ya da bir başkasıyla aynı dili paylaşıyor” diyor.
Carla Rogers (sol) ve Munya Andrews Teyze (sağ), Evolve Communities
“Aborijin sanat eserlerine bakınca Avustralya’nın neresinden geldiklerini hemen anlıyorum. O kadar belirgin. Genelde nokta resimlerini Aborijin sanatıyla eşleştiriyorlar ancak bu sadece bir Ulus’a ait” diye konuşuyor.
“Bardi halkına, benim halkıma bakınca, biz tuzlu su insanlarıyız. Bizim sanatımız dünya çapındaki diğer ada halklarının sanatına çok benzer. Nokta yerine dalgaları simgeleyen geometrik şekiller ağırlıklıdır” diye konuşuyor.
Avukat, yazar ve Evolve Communities’in eşbaşkanı olan Munya Teyze, İlk Ulus halkları ile iletişime geçerken farkların bilincinde olmak gerektiğini söylüyor. Yerel gelenek ve göreneklere saygı göstermek anlamlı ilişkiler kurmanın ilk adımı olarak görülmeli.
Munya Teyze ile çalışan Carla Rogers yerli değil ancak “müttefik” adı verilen gönüllü destekçi. Avustralya’nın ortak tarihini ve yerli ve yerli olmayan toplumlar arasındaki uçurumu anlayabilmek için çeşitlilikleri ve kültürü tanımak gerektiğini söylüyor.
“Avustralya sömürgeleşme ilk başladığında, ki bu hala devam ediyor, çeşitliliğin farkına varmamak ve göz ardı etmek, sorunun merkezindeydi. Yaşadığımız sorunların büyük kısmı Aborijin ve Torres Boğazı Adalı toplumları ortak kültüre ait tek bir halk olarak görmemizden ve aralarındaki zengin çeşitliliği umursamamaktan kaynaklanıyor.
Avustralya çapındaki yerli toplumları tek bir kültürel grup olarak görmek hata olur Source: Moment RF / Belinda Howell/Getty Images
Avustralya hep çokkültürlüydü
Munya Teyze Avustralya yerlilerinin çokkültürlülükte “uzman” olduğunu söylüyor. “Benim halkım binlerce yıldır çokkültürlülükle yaşıyor. Başka Aborijin gruplarla iletişim kurduk ve birbirimizin dillerini öğrendik” diyor.
Ayrıca hem yerli hem de yerli olmayan kültürlerden gelen Dr Mariko Smith gibiler İlk Ulusların çokkültürlülüğünü daha da zenginleştiriyor. Babası New South Wales eyaletinin güney kıyılarındaki Yuin Ulusundan. Annesi de Japonya’nın Kyushu bölgesindeki Kokura’dan.,
“Bazıları hem Japon hem de Aborijin olduğumu öğrenince, geçmişte kuzey ve kuzeybatı Avustralya’daki inci sektöründe çalışan Japonları düşünüp oradan olduğunu zannediyor” diyor.
“Babam Japonya’yı dolaşırken Kyushu’da bir kahvecide annemle karşılaşmış. Japonya’da evlenmişler ve sonra da Avustralya’ya taşınmışlar” diyor.
Asyalı görüldüğü için büyürken çok miktarda ırkçı söyleme maruz kaldığını söylüyor. Ancak insanlar Aborijin de olduğunu ögrenince saldırılar iyice artarmış.
Dr Mariko Smith Credit: Anna Kucera Credit: Anna Kucera/Anna Kucera
“İnsanlar hayatlarında daha önce hiçbir Aborijinle tanışmamış olduğunuzu düşünebilir. Ancak büyük ihtimalle karşılaştırınız. Sadece sizin kafanızdaki önyargılarla uyuşmamış olabilir” diyor.
Günümüz Avustralya’sında çokkültürlü toplumun gerçekten kapsayıcı olması için yerli toplumlar arasındaki çokkültürlülüğü görüp anlaması gerektiğini söylüyor.
“Aborijinler hakkında bilginiz sınırlıysa, sunduğunuz çözümler de sınırlı olur. Ancak o kadar karmaşık ve çok çeşitli bir konu ki, çok yönlü ve kapsamlı çözümler gerektiriyor” diyor.
Carla Rogers yerli toplumlar arasındaki çokkültürlülüğü anlamayan yerli olmayan kişilerin hata yapabileceğini söylüyor.
“Çok kırıcı veya karşıdaki tarafından ırkçı olarak algılanabilecek söylemlerde bulunabiliriz. Bilgisizlik anlayışın önünde önemli bir engel” diyor.
Avustralya çapında on üç Aborijin ve Torres Boğazı Adalı kişi birinci Modada Yerliler (Mob in Fashion) girişimine katılıyor. Credit: Thirteen Aboriginal and Torres Strait Islander people from across Australia are taking part in the inaugural Mob in Fashion initiative.
Çokkültürlü Yerli toplumlar hakkında nasıl bilgi edinebiliriz?
Avrupa’da tatil yaparken bir sonraki durağınız hakkında bilgi edinmek, kültür ve dilini öğrenmek için bir haritaya bakarsınız veya çeşitli kaynaklara danışırsınız.
Rogers, “Sydney’in dışına çıkarsanız iki saat sonra farklı Ulusların topraklarından geçersiniz” diyor.
Toprakların geleneksel sahipleri ve tarihleri hakkında bilgi edinmek için Toprak Konseyleri ve yerel belediyelerden başlamak lazım.
Munya Teyze insanların kendini eğitmekle başlamasını öneriyor.
“Öğrenebileceğiniz kadar öğrenin. İlk Uluslarla iletişime geçin. Korkmak için bir neden yok. Toplum etkinliklerine gidin” diyor.
İlk Uluslar hakkında bilgilenip bilinçlenmek için ilk adımı atmak yeterli.
AVUSTRALYA YERLİ KÜLTÜRÜ
Avustralya Günü yaklaştıkça tartışmalar da artıyor
