ÖNE ÇIKANLAR
- Avustralya’da hakkettiğinizi düşündüğünüz her anda zam isteyebilirsiniz.
- Zam istemeden önce sendikanıza veya iş arkadaşlarınıza danışabilir veya tek başınıza hazırlık yapabilirsiniz.
- Hazırlık, durumu bilenlere danışmak, bilgi toplamak zam istemenin olmazsa olmazlarıdır.
Patronunuzdan zam istemekten çekiniyorsanız, yalnız değilsiniz.
İnsan kaynakları uzmanı Kate Gately’e göre, çalışanların büyük çoğunluğu zam isteme sürecini rahatsız edici buluyor. Ancak böyle olmak zorunda değil.
Gately “Sürecin rahatsız etmesi aslında neyin kültürel olarak uygun olup olmadığı ile ilgi değil. Kişisel bir tepki. Zam istemek son derece normal bir şey. Önemli olan istediğin sonuca ulaşmak için zammı nasıl isteyeceğini bilmek” diyor.
Zam kuralları işyerinden işyerine göre değişiklik gösterebilse de çalışanların maaşlarına zam için pazarlık etmesi kabul edilir bir uygulama.
La Trobe Üniversitesi’nden İşletme Profesörü Suzanne Young, zam istemek için en uygun zamanın mali yılın sonundan hemen önce Nisan-Mayıs aylarında olduğunu söylüyor.
Maaşınıza zam için patrondan bir toplantı talep etmek için en uygun dönem gelecek yıl için bütçe ve maliyetlerin belirlendiği zamanlar. Böylece zam gelecek yılın bütçesine entegre edilir.La Trobe Üniversitesi’nden İşletme Profesörü Suzanne Young
Çalışanın alacağı yıllık zamlar yasayla da belirlenmiş olabilir.
Eğer bir kontrat imzaladıysanız alacağınız zam miktarı ve zamamlaması önceden belirlenmiş olabilir. Credit: djgunner/Getty Images
Zam hakkım var mı?
Avustralya’da çalışanların büyük çoğunluğu ulusal çapta yasal korumalar içeren kapsamındadır. Bu korumalar arasında, belli sektörler ve görevler için geçerli asgari ücret seviyeleri de bulunmakta.
Belli kurallar kapsamında çalışanların ’nun sendikal pazarlıklar sonucu ulaşılmış yıllık bazda belirlenmiş asgari zam hakları vardır.
Avustralya’da sektör anlaşmaları (Award) belli sektörleri kapsayan işçi haklarıdır. Toplu sözleşmeler (Enterprise agreement) ise belli bir işyerinde çalışanları kapsar.
Şirket kapsamında toplu sözleşmelerle (enterprise agreement) çalışanlar için de çalışanların temsilcileri ile işveren arasındaki pazarlıklar sonucu ulaşılan asgari zam oranları vardır.
Hakkettiğini düşünen çalışanlar yasal olarak belirlenmiş asgari ücret artışı üstünde bir talepte bulunabilir.
Prof. Young “Asgari artış üstünde bir zam için pazarlık yapılabilir. Ayrıca, belirlenmiş görev tanımı üstünde sorumluluklar alıyorlarsa, görev tanımında değişiklik talep edebilirler ve bu da genelde bir zam almaları anlamına gelir” diyor.
Ücret skalasının şeffaf olmaması farklı çalışanlar arasında adaletsiz ücret farklarına neden olabilir. Credit: Klaus Vedfelt/Getty Images
Etkili pazarlık
İş arama sitelerinde benzer işlerde veya bulunduğunuz sektörde ve işyerinde tanıdıklarınıza ulaşıp ücretler hakkında fikir edinmeniz ve ihtiyacınız olacak bilgiye ulaşmanız çok önemli.
İşyerlerinde ücret skalaları konusunda bir gizlilik kültürü vardır. Bu kültür de genelde gençlerin, kadınların ve azınlıkların dezavantajınadır.
Prof. Young samimi olduğunuz iş arkadaşlarınıza konuyu açıp karşılıklı bilgi paylaşmanızın işyerindeki ücret farklarını ortaya çıkaracağını söylüyor.
“Eğer işyerinizde bir sendika temsilcisi varsa, ona da sorabilirsiniz çünkü onların işyerindeki ücret dengesi hakkında daha fazla bilgisi vardır” diyor.
Michele O’Neil Avustralya Sendikalar Konseyi (Australian Council of Trade Unions) başkanı.
Sendika temsilcisinin sektör çapında benzer pozisyonlarda çalışanların aldığı ücret seviyesini sizle paylaşıp pazarlıkta kullanmanıza yardım edebileceğini söylüyor.
O’Neil sendika üyesi olarak diğer çalışanlarla beraber daha iyi koşullar için pazarlık etmenin daha kolay olduğunu söylüyor.
“İşyerinizde daha önce bir sözleşme imzalanmadıysa, sendika üyesi diğer çalışanlarla bir araya gelip tüm çalışanlar için bir toplu sözleşme talep edebilirsiniz” diyor.
Prof. Young zam istemeden önce yapmanız gereken ilk şeyin sektör anlaşması veya toplu sözleşme kapsamında olup olmadığınızı kontrol etmek olduğunu söylüyor. Credit: AnVr/Getty Images
Eğer sadece kendiniz için patronla pazarlığa oturduysanız, konuşmanın merkezinde şirkete getirdiğiniz katma değer olsun.
Prof. Young, “Pazarlık sürecinde işinizde elde ettiğiniz başarılara odaklanın. Bu başarıları ispat edebilir misiniz? Örneğin, verimlilikte artış gibi veriler ortaya koyabilir misiniz?” diyor.
O’Neil hazırlık aşamasının zam pazarlığının olmazsa olmazı olduğunu söylüyor.
“Öne süreceğiniz iddialar nedir? Örneğin, en son ne zaman zam aldınız? İşteki sorumluluklarınız, çalışma saatleriniz, iş yoğunluğunuz zaman içinde değişti mi? Kişisel niteliklerinizi geliştirdiniz mi?”
Çalışanların ve belli bir şirkette çalışmak isteyenlerin maaşları ile ilgili bilgiyi paylaşıp paylaşmama, başkalarına maaşlarını sorma hakkı vardır. Credit: goc/Getty Images
Zam istemenin psikolojisi
İnsan kaynakları uzmanı Karen Gately, zam isterken kullanacağınız stratejinin çalıştığınız işe ve patronunuzun erişilebilirliğine göre değiştiğini söylüyor.
“Eğer genelde ofislerinde oturuyorlarsa, kapıyı çalıp müsait olup olmadığını sorabilirsiniz. Başka tür ortamlarda randevu istemek daha uygun olabilir” diyor.
Ne olursa olsun, konu hakkında uzun uzadıya düşünmemeniz gerektiğini söylüyor.
“Konuyu kafanızda sorun haline getirmemek bence en iyisi” diyor.
Zam pazarlıkları her zaman birebir görüşmelerde meydana gelir. Credit: kate_sept2004/Getty Images
- En önemli şey bilgi: İş tanımızdaki ortalama maaşları araştırmanın ötesine geçin. Daha kapsamlı bir araştırma yapın.
- Zamanlama önemli: Zam istemek için kurumunuzda uygun bir zamanı kollayın. Veya, zam pazarlığına başlamadan patronunuza birkaç ay verin. Patron üzerinde baskı hissetmeden düşünebilsin.
- Olumlu bir strateji izleyin: Zam isterken işverenin bulunduğu koşulları da düşünün. Maaş zammının işletme için nasıl artı katma değere ve sonucunda azalan masrafa neden olacağını anlatın.
Prof. Young da süreç boyunca profesyonel bir tutum takınıp pazarlık aşamasında pragmatik olmanızı tavsiye ediyor.
Zam istediğinizde duygusal olmamanız çok önemli. ‘Çok çalıştım’ veya ‘Enflasyon çok yüksek. Hayat zorlaştı” yerine öne sürdüğünüz argümanları destekleyen delilleri toplayın.La Trobe Üniversitesi’nden İşletme Profesörü Suzanne Young
“Zammı hakkettiğinizi gösteren delillerin elinizde olması ve bunları son derece profesyonel bir şekilde sunmanız, kurum için çok çalıştığınızı ve geliştiğinizi göstermeniz çok önemli.”
Yararlı kaynaklar:
- Adil Çalışma Komisyonu’nda ücret oranları ve nasıl hazırlanacağını gösteren kaynaklar var.
- Asgari ücretler hakkında ilave bilgi için . İşverenlerin ücret artışları kapsamında ilave kuralları olabilir.
- Avustralya’da genel işyeri korumaları hakkında ilave bilgi için tıklayınız. Örneğin, bir işveren bir çalışanını zam alma hakkı olduğu için işten çıkaramaz.
- Maaş seviyelerinde hata olan çalışanların adım adım takip edebileceği kaynaklara ulaşabilirsiniz.
- İşyerinde zorlu görüşmeler için internet üzerinden ücretsiz .
